گاهی نمی‌توانیم به دلایلی کارخانجات آلاینده را تعطیل کنیم
معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در گفت‌وگو با یورونیوز علاوه بر تاثیر تحریم‌ها بر وضعیت محیط زیستی ایران از دیدار اخیرش با رییس قوه قضاییه سخن گفت. عیسی کلانتری و ابراهیم رئیسی به تازگی درباره زندانیان محیط زیستی دیدار کرده‌اند و به گفته آقای کلانتری، رییس قوه قضاییه وعده داده که به زودی به وضعیت آنها رسیدگی کند، آنچه به گفته او دست کم یکی دو ماهی طول می‌کشد.
تحریم‌ها چه بر سر محیط زیست ایران آوردند
عیسی کلانتری درباره اثرات سو تحریم‌ها بر حوزه‌ی محیط زیست گفت: «تاثیراتش، تاثیرات معنی‌داری بود در حوزه‌ی محیط زیست، بالاخره تحریم های نفتی شامل نفت کوره و صادراتش می شود و چون نمی شود به صورت جدی صادر کرد، ناچار هستیم که در نیروگاه های خودمان این مازوت و به اصطلاح نفت کوره را مصرف کنیم. خود این سبب آلودگی هوا می شود و سبب شده که ازن سطح پایین در کلان شهرهایمان در تابستان بیشتر شود.»
آتش‌سوزی‌ها در ایران و تاثیر تحریم‌ها بر آن
کلانتری با اشاره به سخت شدن خرید امکانات لازم محیط زیستی از دیگر کشورها گفت: «مشکلاتی را برای اطفا حریق داریم؛ برای تامین تجهیزات از کشورهای اروپایی [خرید] داشتیم که عمدتا تحریم هستند. برخی مواد شیمیایی که نباید مصرف کنیم ولی چون مشابه ایمنش را نداریم مجبوریم مصرف کنیم. این ها سبب شده که آلودگی و آلایندگی هوا و آب ما تشدید شود و خسارتش هم به ما برسد و هم به جامعه ی جهانی.»
«اروپا در عمل از استقلال کافی برخوردار نیست»
معاون رئیس جمهور در همین زمینه به یورونیوز گفت: در این مسائل تحریم های آمریکا مشخص شد که اروپا اسما یک قاره مستقل است [ولی] در عمل از استقلال کافی برخوردار نیستند. یک تصمیم خیلی ساده را هم باید با اجازه آمریکایی‌ها بگیرند.
بنا بر اعلام وب سایت رسمی سازمان برنامه و بودجه‌ی ایران، اعتبارات سازمان محیط زیست در لایحه‌ی بودجه‌ی سال ۹۸ از رشد ۴۷ درصدی برخوردار شد و به رقم ۳۷۳ میلیارد تومان رسید. اما با این حال، رئیس این سازمان از کاهش درجه اهمیت محیط زیست نزد دولت خبر می‌دهد.
عیسی کلانتری در همین زمینه گفت: «دولت به محیط زیست داشت توجه بسیار بیشتری می‌کرد، [اما] بر اثر این تحریم‌ها و با توجه به کاهش درآمدهای نفتی به ویژه در یک سال اخیر دیگر اولویت یک الان محیط زیست نیست.»
«گاهی نمی‌توانیم به دلایلی کارخانجات آلاینده را تعطیل کنیم»
از دیگر مشکلات زیست‌محیطی در ایران، بحث آلایندگی خودروها و کارخانجات صنعتی به ویژه در کلانشهرها است. تولید خودروهای کم‌کیفیت، عدم الزام نصب فیلتر دوده برای خودروهای سنگین و رعایت نکردن استانداردهای لازم زیست محیطی در واحدهای صنعتی از جمله مواردی است که به افزایش آلودگی هوا در شهرهای پرجمعیت می‌انجامد؛ به طوری که در سال ۱۳۹۷ خورشیدی شهر تهران تنها ۱۷ روز پاک را تجربه کرد.
کلانتری با رد انفعال سازمان محیط زیست در برخورد با خاطیان گفت: «ما قانونا اختیارات خوبی را داریم برای این که جلوی یک سری کارها را بگیریم، منتها در مواردی محدودیت‌هایی اعمال می‌شود که ما ناچاریم از این اختیارات قانونی‌مان استفاده نکنیم. مثلا برخی صنایع ما آلاینده‌اند و ما قانونا می‌توانیم اینها را تعطیل کنیم، ولی فرض کنیم کارخانه‌ای می‌خواهد تعطیل شود؛ چند هزار نفر کارگرش بیکار می شوند و اینجا ما مسامحه می کنیم، یعنی به‌شان فرصت می‌دهیم برای اصلاح ساختارشان. در شرایط تحریم می‌دانیم اینها امکان اصلاح ساختار ندارند بنابراین سعی می‌کنیم که در شرایط تحریم فشار نیاوریم.»
ماجرای حقابه هیرمند و روابط ایران و افغانستان
تالاب بین‌المللی هامون سومین دریاچه بزرگ ایران پس از خزر و ارومیه، هفتمین تالاب بین‌المللی جهان و یکی از ذخیره‌گاه‌های زیست‌کره از دیگر معضلات محیط زیستی ایران است که در اثر خشک شدن رود هیرمند در بخش ایران پدید آمده است.
علی‌رغم امضای قراردادی در سال ۱۳۵۱میان دو دولت ایران و افغانستان برای تقسیم حقابه‌ی هیرمند، از سال‌های پایانی دهه ۱۳۷۰ و هم‌زمان با کاهش بارش‌ها و خشکسالی، میزان ورودی آب رودخانه هیرمند به دریاچه هامون مرتبا کاهش یافته است و حیات این تالاب بین‌المللی را به مخاطره انداخته است.
رئیس سازمان محیط زیست درباره سرنوشت حقابه ایران از هیرمند و آینده‌ی هامون گفت: ما تنها حوزه‌ای که اختلاف داریم حوزه شرق کشور، هیرمند، هامون و افغانستان است که امیدوارم با توجه به این که وزارت نیرو مسئول دیپلماسی آب شده، و هماهنگی‌ها و همکاری‌های [موجود]، به تفاهم بیشتری با افغان‌ها برسیم.
بازداشت ۸ فعال محیط زیستی در ایران
بازداشت و محاکمه هشت تن از فعالان محیط زیست به اتهام جاسوسی، افساد فی الارض و همکاری با دول متخاصم از دیگر مباحث مطرح در حوزه محیط زیست است.
مراد طاهباز، سام رجبی، امیرحسین خالقی، هومن جوکار، سپیده کاشانی، نیلوفر بیانی، طاهر قدیریان و عبدالرضا کوهپایه بهمن ماه ۱۳۹۶ بازداشت شدند و هم اکنون در حال گذراندن مراحل قضایی پرونده‌ی خود هستند.
«وزارت اطلاعات اعلام کرد آنها جاسوس نبودند»
عیسی کلانتری با اشاره به این پرونده گفت: «جاسوس بودن یا نبودن یک شخص در کشور ما با نظر کارشناسی وزارت اطلاعات است. وزارت اطلاعات هم همچنین نظری اعلام نکرده که آنهایی که بازداشت شده اند جاسوس بودند.»
در بهمن ۱۳۹۷ و پس از گذشت نزدیک به یک سال از تاریخ بازداشت، جلسه‌های محاکمه‌فعالان محیط زیست آغاز شد و پس از وقفه‌ای چند ماهه مجددا از تیر ماه سال جاری ادامه پیدا کرد.
غلامحسین اسماعیلی، سخنگوی قوه‌ی قضائیه، در تاریخ ۲۱ خرداد ضمن تاکید بر باز بودن پرونده‌ی مذکور، علت وقفه را انجام اظهارنظرهای کارشناسی تکمیلی خوانده بود و در تاریخ ۱۲ تیر از وصول تحقیقات تکمیلی در ارتباط با این پرونده خبر داد.
دیدار کلانتری و رییس قوه قضاییه درباره زندانیان محیط زیستی
رئیس سازمان محیط زیست ایران با اشاره به روند قضایی پرونده فعالان محیط زیستی گفت: «من دو هفته پیش با ریاست محترم قوه قضائیه در همین زمینه ملاقاتی داشتم. و ایشان قول دادند که با توجه به مستندات قانونی و با توجه به قوانین جاری کشور و گزارش‌هایی که از دستگاه‌های اطلاعاتی رسیده با نهایت بی طرفی پرونده‌ها رسیدگی و به زودی تعیین تکلیف شوند. البته ایشان نگفت به زودی کی هست، ولی معمولا به زودی می‌شود دو تا سه ماه آینده. آقای رئیسی، رئیس محترم قوه قضائیه این قول را به من دادند و من امیدوارم که ایشان اگر قولی بدهد، حتما عمل خواهند کرد.»
ابراهیم رئیسی، رئیس قوه قضاییه، در دیدار خود با ۲۲ فعال محیط زیست در تیر ماه سال جاری از تمام فعالان محیط زیستی خواست فارغ از شناختی که خودشان از متهمان محیط زیستی دارند، قضاوت در خصوص عملکرد آنها را به متخصصان امنیتی و قضات واگذارند.
