مشکلات ادامه‌دار نورداستریم 2 برای روس‌ها
به تازگی ولادیمیر پوتین اعلام کرد که ساخت خط لوله نورداستریم 2 تا اوایل سال آینده میلادی به اتمام خواهد رسید. برخی از سخنگویان شرکت روسی گازپروم نیز با تایید سخنان رئیس جمهوری این کشور بر اتمام ساخت این خط لوله تا پایان سال آینده میلادی پافشار کردند اما آیا می‌توان به اتمام ساخت این خط لوله تا زمان مقرر امیدوار بود؟
هفته گذشته گزارش‌هایی از احتمال حرکت یک کشتی روسی به سمت دریای بالتیک برای از سرگیری ساخت خط لوله نورداستریم 2 منتشر شد. ساخت این خط لوله و بهره‌برداری از آن برای روس‌ها به منظور کوتاه‌تر کردن مسیر انتقال گاز به اروپا و کنترل بازارهای انرژی این قاره بسیار مهم است. البته با تحریم این خط لوله توسط آمریکا ناظران به آینده آن چندان خوشبین نیستند.
این خط لوله یازده میلیارد دلاری که به منظور کوتاه کردن مسیر صادراتی گاز روسیه – اوکراین و ارسال 70 درصد از گاز روسیه به آلمان از زیر دریا طراحی شده بود، در دسامبر سال 2019 تحریم شد و ساخت آن 160 کیلومتر قبل از اتمام متوقف شد. چند ساعت بعد از اعلام تحریم توسط آمریکا، گروه سوئیسی آلسیز (Allseas) که به عنوان پیمانکار گازپروم مشغول ساخت این خط لوله بود، با بیرون کشیدن کشتی‌ها و تجهیزاتش از منطقه به کار خود پایان داد. از آن زمان تاکنون به دلیل اینکه روس‌ها کشتی و فن‌آوری لازم برای ساخت این خط لوله را ندارند، پروژه متوقف مانده است.
ساخت این خط لوله 1220 کیلومتری برای روس‌ها حیاتی است. روسیه پس از اشغال شبه‌جزیره کریمه و مخالفت اروپا با این مسئله، منتظر سنگ‌اندازی غربی‌ها در مسیر احداث این خط لوله بود. به همین دلیل از اواخر سال 2017 و برای در امان ماندن از عواقب تحریم‌های احتمالی بیشتر توسط آمریکا، از وزارت انرژی دانمارک خواستار تجهیزات و مجوزهای لازم برای ادامه کار این خط لوله شدند. دانمارکی‌ها دارای تجهیزات لازم برای ادامه دادن کاری که سوئیسی‌ها نیمه‌تمام رها کرده‌اند، هستند اما صدور این مجوز می‌توانست روی شرایط اکولوژیکی منطقه دریای بالتیک تاثیر منفی بگذارد. به همین دلیل بررسی‌های مربوط به صدور این مجوز توسط دانمارک دو سال طول کشید.
مسئولان دانمارکی باید از زوایای متعددی به این موضوع نگاه می‌کردند: نگرانی درمورد امنیت ملی، بررسی وضعیت امنیت انرژی در اروپا، همچنین تحقیق درمورد تاثیرات زیست‌محیطی ناشی از تعبیه این خط لوله در بستر دریای بالتیک. نهایتا مجوز صادر شد اما به این شرط که کشتی لوله‌گذار روس‌ها برای اجتناب از لنگر انداختن و آسیب زدن به بستر دریای بالتیک، از مکان‌سنج فعال استفاده کند. مکان‌سنج فعال دستگاهی است که با استفاده از آن می‌توان بدون لنگر انداختن، کشتی را در دریا به طورت ثابت نگه داشت.
روس‌ها اعلام کردند برای اطمینان از ثبات کشتی و دقت در لوله‌گذاری در آب‌های عمیق بالتیک نیازمند استفاده از لنگر هستند اما دانمارک با ممنوعیت استفاده از لنگر اعلام کرده فقط به شرط استفاده مکان‌سنج فعال اجازه ادامه فعالیت به روس‌ها می‌دهد. دولت دانمارک حاضر به عقب‌نشینی نیست و به این ترتیب ادامه فعالیت سکوهای حفاری، کشتی‌های تحقیقاتی و کشتی‌های لوله‌گذار در دریای بالتیک با تردید روبه‌رو شده است.
کشتی‌های لوله‌گذار برای تراز کار گذاشتن لوله‌ها و جلوگیری از تکان خوردن بر اثر تلاطم آب دریا، باید در هر 30 متر یک بار لنگر بیندازند. اما این کار در دریای بالتیک کار پرریسکی به حساب می‌آید و انفجار ناشی برخورد تصادفی لنگر سنگین کشتی با مهمات باقیمانده از جنگ جهانی دوم در کف دریا می‌تواند موجب حوادثی با عواقب غیرقابل پیش‌بینی شود. با سابقه نه‌چندان خوب روس‌ها در حفاظت از محیط زیست و زیستگاه‌های دریایی، بهتر می‌توان نگرانی دولت دانمارک را درک کرد.
این تمام مشکلات روس‌ها و گازپروم نیست. طی مدت زمانی که مسئولان دانمارکی مشغول بررسی تاثیرات منفی استفاده از لنگر در دریای بالتیک بودند، کنگره آمریکا هم سرگرم بررسی و تصویب راه‌های تحریم نورد استریم 2 بود و این تحریم، سرانجام در دسامبر 2019 رسمیت یافت. تنها 160 کیلومتر قبل از اتمام این پروژه. به نظر می‌رسید نبرد بر سر احداث این خط لوله به اتمام رسیده اما اعتراض شدید جامعه اروپا به تحریم نورداستریم 2 توسط آمریکا و پیگیری‌های گازپروم نشان‌دهنده اراده‌ای جدی برای جلوگیری از مرگ این پروژه است.
البته مخالفت آمریکا را هم نباید دست کم گرفت. سناتور تد کروز، یکی از سرسخت‌ترین حامیان تحریم این خط لوله، به صراحت گفته که متعهد به متوقف کردن دائمی این پروژه است: « دریای بالتیک دارای ذخیره‌ای وحشتناک از مواد شیمیایی و قابل انفجار باقیمانده از جنگ جهانی دوم است و ایالات متحده باید هر کاری که لازم است برای جلوگیری از احداث این خط لوله انجام دهد. به همین منظور سال گذشته یک طرح با جزئیات کامل به منظور توقف این خط لوله ارائه کردیم. اگر روسیه تلاش کند خط لوله را در سال جاری تکمیل کند، دست ما برای مجازات‌های گسترده‌تر باز است. در این راه رئیس جمهوری و کنگره هم از ما حمایت می‌کنند. از شرکای اروپایی خود قویا می‌خواهیم در احداث این خط لوله مشارکت نکنند.»
سفر کشتی روس‌ها با تجهیزات لوله‌گذاری به دریای بالتیک طی ماه‌های آینده شروع می‌شود. با ادامه عملیات تکمیل این خط لوله، باید منتظر تحریم‌های تکمیلی در وزارت امور خارجه و خزانه‌داری آمریکا باشیم. این یعنی تحریم گسترده علیه بانک‌ها، شرکت‌های بیمه، شرکت‌های پشتیبانی مهندسی شخص ثالث و حتی کشتی‌هایی که در کار ساخت و ساز به روس‌ها کمک کنند.
الحاق شبه‌جزیره کریمه به خاک روسیه. همان‌قدر که دست دولت پوتین را برای گسترش پدافند هوایی و فضای نظارتی به طرف شرق اروپا و خاورمیانه بازتر کرد و نوار ساحلی این کشور را در دریای سیاه وسیع‌تر کرد، سد راه پیشرفت این کشور نیز شده است.
