تکاپوی فعالان محیط زیست برای نجات تالابهای فارس
روزنامه ایران در شماره امروز خود به بررسی وضعیت تالاب های فارس پرداخته و زوایای مختلف زیست محیطی آن را مورد بررسی قرار داده است که در ادامه می آید:
نجات تالابها و دریاچههای فارس در گرو در نظر گرفتن حقابه مناسب برای آنها، اصلاح الگوی مصرف آب و ایجاد یک انقلاب در حوزه کشاورزی است که در این حرکت، مشارکت مردم محلی در بحث احیای تالابها از اهمیت بسزایی برخوردار است. خشکیدن تالاب بختگان فارس اثرات منفی زیادی بر چند شهرستان و روستاهای اطراف این تالاب دارد و تاکنون در مورد تالابهای فارس اقدام زیادی انجام نشده که باید برای احیای تالابهای این استان عزم جدی به کار گرفته شود. در این خصوص، برخی از تشکلهای زیست محیطی و سازمان های مردم نهاد فارس در نامهای که چندی پیش به دکتر«حسن روحانی»، رئیس جمهوری نوشتند، خواستار اقدام برای نجات تالابها و دریاچههای خشکیده استان شدند.
توزیع ناعادلانه آب
در بخشی از این نامه که رونوشت آن به ایرنا، داده شده، آمده است: سوءمدیریت و توزیع ناعادلانه آب تالابهای فارس را به بحران کشانده است. وضعیت منابع آبی استان در پی سوء مدیریتهای اعمال شده و توزیع ناعادلانه آب بشدت بحرانی است ومتأسفانه اقدام علاج بخشی در راستای خروج از این بحران تاکنون صورت نگرفته و خشکی تالابها و دریاچههای این استان گواه این ادعاست.این تشکلها نوشتند: تالابهای بینالمللی سه گانه «طشک»، «کمجان» و «بختگان» بهعنوان سومین پهنه تالابی داخل کشور از رودخانه «کر» تغذیه و آبگیری میشدند که سال هاست درحسرت حقابه هزاران ساله با خشکی و زوال دست و پنجه نرم میکنند و زیستمندان این تالابها قربانی سدسازی افراطی، اشتباهها و خطای محاسباتی متولیان وقت امور آب شدهاند تا جایی که به تازگی شاهد گرفتار شدن هزاران جوجه فلامینگو در بستر نمکی دریاچه هستیم که عملاً قادر به پرواز نیستند. در ادامه این نامه آمده: مضاف بر اینکه ریزگردهای آلوده ناشی از خشکاندن تالابهای سه گانه سلامت ساکنان حاشیه نشین آن را با مخاطرات جدی مواجه کرده و بخش عمدهای از سکنه مسیر رودخانه «کر» و حاشیه تالابهای سه گانه فوق در بخشهایی از«کربال» و شهرهای ارسنجان، نی ریز، خرامه و استهبان که تولیدکنندگان عمده محصولات کشاورزی و دامی بودند، مبادرت به ترک وطن کردهاند و ناچار به سکونت اجباری در حاشیه شهرها شدهاند. لذا آسیبهای جبرانناپذیر و غیرقابل انکار و وضعیت نابسامان فعلی مستلزم عزم جدی مسئولان و عنایت ویژه حضرتعالی در تشکیل کارگروه ویژه و ستاد احیای تالابهای فوق خواهد بود تا کام خشک تالابها و رنج این مردم سیراب و گوارا شود.
سوءمدیریت و توزیع ناعادلانه آب
در همین حال، «نبیالله مرادی»، سرپرست اداره کل حفاظت محیط زیست فارس در گفتوگو با«ایران» ضمن تأیید این مطلب که سوء مدیریت و توزیع ناعادلانه آب تالابهای استان را به بحران کشانده، افزود: اگر به ادامه حیات و توسعه فارس علاقهمندیم باید بهعنوان مسئول بحث بحران آب را جدی بگیریم.
به عقیده من همه دستگاهها بخصوص سازمان آب و جهاد کشاورزی باید سیاست کاری خود را در این زمینه تغییر دهند تا بتوانیم این بحران را پشت سر بگذاریم.وی خاطرنشان کرد: هماکنون تالابهای استان(10 تالاب) خشک شده یا به سوی خشکی میرود. بهعنوان نمونه تالاب «طشک» در استان تقریباً خشک شده و تنها بخش کوچکی ازآن آب دارد. در چند سال اخیر تقریباً منابع آبی تالابهای استان از دست رفته و دلیل آن هم برداشتهای بیرویه از آبهای زیرزمینی بوده است.مرادی تصریح کرد: اگر از آبهای تجدیدپذیر(همزمان با وقوع خشکسالی هواشناسی، کاهش آورد رودخانهها و افت منابع سطحی و زیرزمینی، آب تجدیدپذیر بشدت کاهش یافته است) بدرستی بهرهبرداری شود مشکلی نخواهیم داشت.
اگر فقط 20 درصد از آبهای تجدید پذیر استفاده شود منابع آبی پایدار میمانند. این در حالی است که بیشتر از 40 درصد آبهای تجدید پذیر بهرهبرداری میشود. در فارس 102 درصد از آبهای تجدیدپذیر برداشت میشود.سرپرست اداره کل حفاظت محیط زیست فارس با اشاره به اینکه بالای 90 درصد از آبهای استان برای مصارف کشاورزی استفاده میشود، گفت: کشاورزان با حفر چاههای غیرمجاز اقدام به برداشت آب از اعماق زمین میکنند، تازمانی که این گونه بهره برداریها از آب ادامه داشته باشد با بحران کمبود آب و خشکی تالابها مواجه خواهیم بود.مرادی معتقد است، بحران کمبود آب و خشکی تالابها اتفاق جدیدی نیست و طی چند 10 سال گذشته رخ داده و هماکنون به بحران تبدیل شده، بنابراین همه مسئولان باید با تغییر سیاستهای کاری نسبت به وضع پیش آمده تدابیری اتخاذ کنند و به طورعملی پای کار بایستند.
اگر شرایط تالابهای استان به همین رویه پیش برود اوضاع خطرناکتر خواهد شد.گفتنی است، دریاچه وتالاب «بختگان» در فاصله 250 کیلومتری شرق شیراز در فارس قرار دارد، دریاچه «مهارلو» در فاصله 35 کیلومتری شرق شیراز نیز محل زیست فلامینگوها در سالهای پرباران است.دریاچه «طشک» 410 کیلومتر مربع مساحت دارد، مساحت دریاچه همسایه آن یعنی بختگان 740 کیلومترمربع است، این دو دریاچه در سالهای پر باران به هم میرسیدند، اما اکنون بین آنها دیوار نمک و شوره زار است.تالاب«کمجان» هم در محدوده شهرستان خرامه در 90 کیلومتری شرق شیراز واقع شده است.
نیم نگاه
سرپرست اداره کل حفاظت محیط زیست فارس: تا زمانی که حفر چاههای غیرمجاز و اقدام به برداشت آب ازاعماق زمین توسط کشاورزان، ادامه داشته باشد با بحران کمبود آب و خشکی تالابها مواجه خواهیم بود.
تالابهای بینالمللی سه گانه «طشک»، «کمجان» و «بختگان» فارس بهعنوان سومین پهنه تالابی داخل کشور از رودخانه «کر» تغذیه و آبگیری میشدند که سال هاست در حسرت حقابه هزاران ساله با خشکی و زوال دست و پنجه نرم میکنند.بحران کمبود آب و خشکی تالابها اتفاق جدیدی نیست و طی چند 10 سال گذشته رخ داده و هماکنون به بحران تبدیل شده
