خط بطلان بر پروژه انزوای ایران

روزنامه اطلاعات در شماره امروز  خود گزارشی درباره آثار امضای قرارداد با شرکت فرانسوی توتال منتشر کرده است که در ادامه می‌آید:

آنچه در پی آمده است نگاهی دارد به قرارداد توتال و ارزیابی تاثیرات آن در اقتصاد ملی از دیدگاه تنی چند از کارشناسان و صاحب نظران که بخش اول آن را دیروز ملاحظه کردید و اینک بخش دوم را می خوانید:

هر چند با ورود سرمایه گذاران خارجی به حوزه نفت، توان استخراج طلای سیاه از سکوهای نفتی ایران در میادین مشترک افزایش می یابد، اما مهم تر از آن اینکه مهندسان نفتی و فعالان این حوزه به فناوری ها و تکنولوژی ها روز دنیا دست پیدا می کنند؛اگرچه در این میان عده ای مخالف ورود سرمایه گذاران خارجی به حوزه انرژی هستند.عده ای قرارداد وزارت نفت با توتال را قرارداد یکطرفه به نفع فرانسوی ها می دانند و مدعی هستند که امتیازات داده شده به توتال بسیار قابل توجه است، اما بیژن نامدار زنگنه عالی ترین مقام وزارت نفت با زیر سوال بردن سیاه نمایی های مخالفان معتقد است که بهترین قرارداد در سطح جهان، توافق امتیازی است ؛ در عین حال که سرمایه گذار خارجی باید انگیزه ورود به بازار ایران را داشته باشد.

امضای قرارداد با توتال به غیر از گشایش هایی که در صنعت نفت و انرژی کشورمان خواهد داشت و می تواند به درآمدهای نفتی ایران در رقابت با کشورهای همسایه بیافزاید، پیامی دیگر هم دارد که قطعا در جذب سرمایه گذار خارجی در سایر حوزه ها هم تاثیر گذار است. ورود شرکت قدرتمند فرانسوی به بازار نفت ایران به معنای امنیت

سرمایه گذاری در کشورمان است و می تواند نقطه اتکایی برای سایر شرکت های خارجی باشد. اما در این میان برخی جریان‌های داخلی برای تسویه حساب با دولت مانع استمرار این رویه می شوند.

یکی از ادعاهای مخالفان امضای قرارداد با توتال این است که شرکت های داخلی توان ورود به این پروژه را داشتند و دولت با وجود ظرفیت های شرکت های داخلی نباید این فرصت را در اختیار خارجی ها بگذارد؛ حال باید از مخالفان پرسید چرا تاکنون هیچ شرکتی نتوانسته برای پذیرفتن اجرای این پروژه ها اعلام آمادگی کند یا اینکه چرا پروژه های نفتی در مقیاس کوچک تر از توسعه فاز 11 پارس جنوبی که پیمانکاران داخلی در آن حضور دارند، در اجرا با تاخیر مواجه شده است؟

در این باره حبیب الله بیطرف معاون وزیر نفت با اشاره به ورود سرمایه گذاران خارجی به پروژه های حوزه انرژی در کشور اظهار می دارد: به طور قطع استفاده از ظرفیت سرمایه گذاری های خارجی در پروژه های نفتی اجنناب ناپذیر است و اگر شرکت های ایرانی و سرمایه گذاران داخلی توان حضور در این پروژه های سنگین و کلان نفتی را داشتند باید این پروژه ها پیش از این ها انجام می شد.

وی ادامه می دهد: از سوی دیگر دولت هم توان تامین اعتبارات چنین پروژه های

را ندارد. باید بپذیریم که دولت حتی در تامین بودجه عمرانی هم با مشکلات متعددی مواجه است، به طوری که به دلیل کمبود درآمدها در سال بین 15 تا 50 درصد بودجه عمرانی دستگاه های مختلف محقق می شود.معاون مهندسی و پژوهش و فناوری وزارت نفت با بیان اینکه تجربه نشان داده که بخش خصوصی توانمند دراین خصوص در داخل کشور وجود ندارد، می افزاید: شرکت های خصوصی نمی توانند حجم عظیم سرمایه گذاری ها

در پروژه های نفتی را تامین کنند؛ چنانکه چندین شرکت داخلی سه سال است که قادر به تامین منابع مالی ساخت 8 پالایشگاه در سیراف نشده اند و توانایی کافی برای اجرای این پروژه را ندارند. این شرکت ها در حال حاضر به دنبال این هستند که بتوانند برای اجرای پروژه وام خارجی بگیرند.

بیطرف تاکید می کند: خسارت سنگینی در تاخیر اجرای این پروژه ها متحمل می شویم، هم زمان را از دست می‌دهیم و هم کیفیت و اعتبارات را. بنابراین باید اجازه دهیم شرکت ها وسرمایه گذارانی وارد پروژه شوند که با حفظ منافع ملی و منافع کشورمان، بتوانند در چارچوب استانداردها مسئولیت اجرای پروژه های نفتی را بر عهده بگیرند.

معاون وزیر نفت با اشاره به الزام ورود تکنولوژی و فناوری های جدید در قرارداد های جدید نفتی اظهار می دارد : یکی از شروط مهم ورود شرکت های خارجی – که در قراردادهای جدید نفتی بر آن تاکید شده- انتقال فناوری های جدید در حوزه مدیریت پروژه، مهندسی و مدل های جدید تامین مالی پروژه ها است. قطعا با عقد این قراردادها با شرکت های خارجی از جمله توتال به دستاوردهای مهمی در حوزه انرژی دست خواهیم یافت.

همچنین سید عماد حسینی معاون سابق وزیر نفت خطاب به منتقدان ورود شرکت های خارجی از جمله توتال به پروژه های نفتی می گوید: از رفتار برخی ها تعجب می کنیم، اگر سرمایه گذار خارجی را نتوانیم جذب کنیم، مدعی می شوند دولت در جذب سرمایه های خارجی ناتوان است و حالا که سرمایه گذار قدر بین المللی وارد پروژه های نفتی شده باز هم به عملکرد دولت انتقاد دارند.

وی ادامه می دهد: در حوزه های مختلف از جمله انرژی ظرفیت های زیادی برای سرمایه گذاری وجود دارد. حال که در دولت و بخش خصوصی اعتبارات مورد نیاز برای فعال سازی این ظرفیت ها وجود دارد بهترین راهکار استفاده از توان سرمایه گذاران خارجی است.

جذب سرمایه گذار خارجی موضوع جدیدی نیست و در دولت های گذشته هم مسئولان درصدد جلب اعتماد سرمایه گذاران و شرکت های خارجی بودند؛ چنانکه سال های گذشته بحث برنامه های توسعه ای در حوزه نفت با قراردادهای بیع متقابل و قراردادهای فایناس پیش می رفت، اما شرکت های خارجی در این شرایط انگیزه ای برای ورود بازار ایران و پروژه های کشورمان نداشتند.

حسینی کارشناس ارشد حوزه نفت می افزاید: در دولت یازدهم پس از برجام و با تصویب قراردادهای جدید نفتی موسوم به «ای.پی.سی »برای سرمایه گذاران خارجی انگیزه ای ایجاد شد؛ چرا که محتوای این قراردادها برپایه معامله برد- برد برای دو طرف است. باید بپذیریم که تنها، قرارداد امتیازی است که می تواند برای شرکت هایی که قرار است سرمایه خود را خرج پروژه های کشورمان کنند، جذاب است و در حالی که شرکت ها از ورود به پروژه های کشورمان کسب درآمد می کنند، فعالان صنعت نفت هم صاحب فناوری ها و تکنولوژی های جدید می شوند.

وی تاکید می کند: باید به این نکته توجه داشته باشیم که کشورهای همسایه در انزوای ایران حاصل از نبود فناوری ها و توان برای استخراج نفت، به سهم بیشتری از میادین مشترک دست پیدا کرده‌اند و ما با تاخیر در اجرای پروژه‌ها سهم خود را از دست می دهیم.

حسینی ادامه می دهد: مهندسی ارزش در اجرای پروژه ها بسیار اهمیت دارد؛ همان چیزی که از آن غافل مانده ایم. اگر قرار باشد در اجرای پروژه ها و عملیات هم زمان را از دست بدهیم و هم کیفیت و سرمایه، هر سرمایه گذاری می تواند به حوزه نفت وارد شود.

وی با تاکید بر اینکه در حال حاضر برای استفاده بیشتر از میادین مشترک با کشورهای همسایه در رقابت نیستیم بلکه رقبای ما شرکت های قدر صاحب نام در صنعت نفت و انرژی هستند که در کشورهای همسایه مستقر شده‌اند، اظهار می دارد: برای رقابت با این شرکت‌ها برای دستیافتن به منابع بیشتر نیاز به دستیابی به فناوری و تکنولوژی جدید داریم و حالا که شرایط دستیابی به دانش جدید در حوزه نفت محقق شده عده ای در داخل کشور نباید مانع ایجاد کنند.

در این میان برخی نمایندگان مجلس شورای اسلامی هم با حمایت از قرارداد توسعه فاز 11 پارس جنوبی تاکید کردند: حضور سرمایه گذاران بزرگ خارجی در صنعت نفت نشاندهنده به سنگ خوردن تیر تحریم اقتصادی و اهداف آمریکاست.

علی مطهری نایب رئیس مجلس شورای اسلامی می گوید: امضای قرارداد با توتال سبب می شود ریسک سرمایه گذاری در ایران کمتر شود و این قرار داد، یک امتیاز مثبت برای دولت است. این قرارداد اقدام بسیار خوبی بود و در چنین شرایطی که آمریکا به دنبال تحریم های جدید است، این همکاری سبب شد که اعتماد کشورهای خارجی به ایران بیشتر شود.

سکینه الماسی عضو کمیسیون انرژی اظهار می دارد: حضور سرمایه گذاران خارجی در صنعت نفت، اشتغالزایی را به دنبال دارد و همه باید از فرصت حضور سرمایه گذاران خارجی در ایران استفاده کنیم.

وی می افزاید: برخی کشورها همچون آمریکا در پی منزوی کردن ایران هستند، اما حضور سرمایه گذاران بزرگ خارجی در صنعت نفت نشان می دهد که تیر تحریم اقتصادی این کشور به سنگ خورده و اهداف آمریکا محقق نخواهد شد.

حسین امیری خامکانی عضو کمیسیون انرژی بیان می دارد: با اجرای قراردادهای جدید نفتی و سرمایه گذاری در این صنعت، افزون بر حفظ منافع مادی و غیر مادی کشور، فناوری و دانش فنی وارد کشور شده و انقلاب بزرگی در صنعت نفت ایجاد می شود.

اسدالله قره خانی سخنگوی کمیسیون انرژی هم اظهار می دارد: صنعت نفت و گاز امن ترین و پرسودترین صنعت برای سرمایه گذاران تلقی می شود، حضور سرمایه گذاران بزرگ خارجی، زمینه توسعه صنعت نفت و گاز کشور را فراهم می کند.وی ادامه می دهد: حضور سرمایه گذار خارجی به هیچ وجه به معنای کنار گذاشتن اقتدار و عزت داخلی نیست، بلکه استفاده از چنین سرمایه‎هایی می تواند توان اقتصادی ایران را افزایش دهد.

سهیلا جلودارزاده نماینده تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس می گوید: سرمایه گذاری خارجی در صنعت نفت، راهکار مناسبی برای شتاب بخشی به روند توسعه اقتصادی و اشتغالزایی در کشور است. شرکت ها و سرمایه گذاران بزرگ نفتی در گذشته با ایران همکاری داشتند که نتایج خوبی هم از این همکاری نصیب ایران شده است.

غلامعلی جعفرزاده ایمن آبادی عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات هم بیان می دارد: امضای قرارداد نفتی با شرکت توتال فرانسه، اتحاد بین المللی علیه ایران را بر هم زد که این مهم، حاصل تدبیر حاکمیت، دولت و مقاومت ملت ایران بود.