حادثه ای کوچک با عواقبی بزرگ

 مجید فراهانی عضو شورای اسلامی شهر تهرانوقوع آتش‌سوزی در پالایشگاه نفت تهران، اتفاق بسیار ناراحت‌کننده ای بود که به قربانی‌شدن 7 نفر از کارگران خدوم در یک محیط فنی‌ و مهندسی، آن هم در روز تعطیل منجر شد. کارگران مشغول کار بودند که به دلایلی این حادثه رخ داد و خانواده‌هایی عزادار شدند و داغ این حادثه نه فقط بر دل شهروندان تهرانی،  بلکه سراسر کشور بماند. متأسفانه ما هرازگاهی شاهد از این دست حوادث هستیم که کمتر به ریشه‌یابی و برطرف‌شدن زمینه‌های پیش گیرانۀ آن توجه می‌شود. کمتر به بررسی مسئله از این زاویه که دوباره حادثه اتفاق نیفتد، پرداخته می‌شود. این حادثه که تمام شد، می‌رود تا حادثۀ بعدی که دوباره برمی‌گردیم و تأسف می‌خوریم؛ اما اینکه چقدر کار اساسی و ریشه‌ای انجام دهیم، جای تأمل دارد.در این حادثه به‌واسطۀ پخش مواد نفتی در واحد آیزوماکس در پالایشگاه، به‌دلیل نشتی فراورده‌های نفتی، شاهد آتش‌گرفتن واحد بوده‌ایم؛ فراورده‌های نفتی هنگام تعمیرات در انتهای مخزن و برج باقی مانده بوده و تحت فشار از یک فلنجی که بدون رعایت پروتکل‌ها، چک‌لیست‌ها و فرایندهای فنی و ایمنی باز شده، نشت می‌کند. به دلیل فشار بالایی که داشته و به‌دلیل گرمای بالای نزدیک 300 درجۀ سانتی گراد، در معرض هوا مشتعل می‌شود و به‌ناگاه شعلۀ عظیمی از آتش کل برج آیزوماکس را دربر می‌گیرد. متأسفانه آتش کارگرانی که در این برج مشغول کار بوده‌اند در بر می‌گیرد و این حادثۀ تلخ اتفاق می‌افتد. پالایشگاه تهران، پالایشگاهی قدیمی و طراحی‌شده توسط شرکت فلور آمریکا، هنوز اطلاعات مهندسی کاملی در زمینۀ ایمنی تجهیزات قدیمی ندارد و دستیابی به اطلاعات پایه از شرکت فلور هم امکان پذیر نیست. به‌ناچار ضروری است یک بار پروژه‌ای به‌عنوانHAZARD IDENTIFICATION   (HAZID)  درحال اوپریشن انجام شده و همۀ ریسک‌های ایمنی پالایشگاه استخراج شود.حضور نمایندگان مجلس و اعضای شورای شهر در محل حادثه و پالایشگاه تهران بیشتر برای بررسی ریشه‌های این حادثۀ تلخ و بررسی اتفاقاتی بود که باعث این حادثه شدند. هدف این بود تا در جریان قرار بگیریم که به لحاظ فنی و ایمنی، چه مواردی رعایت نشده که این اتفاق رخ داده و اطمینان کسب کنیم که دیگر این حادثه تکرار نمی‌شود.  آنچه مهم است، درس‌آموزی از چنین حوادثی است. اگر لازم است، باید فرایندها را تغییردهیم، کنترل‌ها و چک‌لیست‌های فنی و ایمنی را تغییر دهیم و نیروهای سوپروایزر و متخصص را بیشتر کنیم تا دیگر شاهد حوادث ناگوار و جبران‌ناپذیری از این دست نباشیم. بسیار مهم است که در کنار نیروهای کم‌تجربه، نیروهای متخصص‌تر و سوپروایزر حضور داشته باشند تا بتوانند کار را مدیریت کنند. براساس توضیحاتی که رئیس پالایشگاه داد، این حادثۀ بسیار کوچکی بوده است که اگرچه به ازدست‌رفتن نیروهای ذخیره‌ای که به اندازۀ چند پالایشگاه ارزش معنوی دارند، منجر شده است؛ اما نکتۀ درخور توجه این است که در پالایشگاهی که بیش از 3هزار نفر کار می‌کنند، اگر حادثه‌ای با وسعت کم قابل کنترل نباشد، در حادثه‌ای بزرگ‌تر حفظ ایمنی کارکنان چطور تأمین خواهد شد؟ این سؤالی بود که ما از رئیس پالایشگاه پرسیدیم و برای آن، توقع جواب داریم. تمهیدات مدیران محترم پالایشگاه برای پیشگیری و مدیریت ریسک چنین اتفاقاتی چگونه است؟ بحران چگونه قرار است مدیریت شود؟ این‌ها سؤالاتی است که انتظار داریم برای آن پاسخ دریافت کنیم. ما به‌عنوان اعضای شورای شهر و نمایندگان مجلس در مقابل مردم و ایمنی مردم متعهد هستیم. بنده به سهم خودم برای رخ‌دادن این حادثه از مردم عذرخواهی می‌کنم. هرچند مدیریت ریسک و مدیریت بحران برعهدۀ خود پالایشگاه است و شهرداری تهران مسئولیتی جز سرپرستی و نظارت ندارد، اما باید توجه کنیم که واحدهای صنعتی بسیاری در شهر تهران فعال هستند. اینکه چقدر نکات ایمنی را رعایت می‌کنند، از اوجب واجبایت و وظیفۀ ماست. حضور ما در پالایشگاه تهران براساس این وظیفه بود و امیدوارم آخرین‌ حضور ما در اتفاقاتی مشابه باشد