واکنش‌های دنیا به خروج آمریکا از توافق پاریس چه بود؟
فاطمه لطفی، خبرنگار بین الملل «انرژی امروز»
پس از آن‌که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری ایالات متحده، اعلام کرد دولت او از توافق آب‌وهوایی پاریس خارج می‌شود، شماری از رهبران جهان، و سیاستمداران ایالات متحده به این تصمیم واکنش نشان داده‌اند. تا زمان خروج آمریکا، همه کشورهای جهان به‌جز سوریه و نیکاراگوئه به توافق پاریس پیوسته بودند.
به گزارش «انرژی امروز» ترامپ ۱۱ خرداد ماه اعلام کرد از توافق اقلیمی پاریس خارج می‌شود، اما ایالات متحده در عین حال مذاکرات تازه‌ای را شروع می‌کند «تا ببینیم آیا می‌توانیم یک معاهده منصفانه داشته باشیم».
ترامپ در جریان رقابت‌های ریاست‌جمهوری آمریکا در سال گذشته نیز وعده خروج از این توافق را داده بود و در جریان سخنرانی خود در روز جمعه نیز گفته است این توافق سودی برای آمریکا ندارد.
رئیس‌جمهوری آمریکا تاکید کرده «رهبران اروپا و آسیا نباید حرف بیشتری برای گفتن در مورد اقتصاد ایالات متحده داشته باشند، تا مردم خود آمریکا و نمایندگان منتخب آن‌ها».
با خروج آمریکا، به جز این کشور، سوریه و نیکاراگوئه نیز خارج از توافق اقلیمی پاریس به‌سر می‌برند و مابقی کشورهای جهان به آن پیوسته‌اند.
توافق پاریس
توافق پاریس پس از سال‌ها مذاکره و ناتوانی سران جهان برای دستیابی به معاهده‌ای فراگیر در جهت مقابله با تغییرات آب‌وهوایی زمین، در پاییز سال ۱۳۹۴، در پاریس به‌دست آمد؛ در آن زمان باراک اوباما، رئیس‌جمهوری آمریکا بود و او این توافق را «تصمیمی برای نجات سیاره زمین» توصیف کرده بود.
هدف بلندمت توافق این است که نگذارد دمای زمین بیش از «۲ درجه سانتیگراد» افزایش یابد. برای تحقق این هدف، کشورهای جهان توافق کردند با اجرای سیاست‌هایی، هرچه سریع‌تر جلوی انتشار گازهای گلخانه‌ای را بگیرند. البته انتظار می‌رود تنها کشورهای توسعه‌یافته موفق شوند به‌معنای واقعی به این هدف برسند.
این توافق خواسته‌است کشورهای غنی به کشورهای فقیر کمک کنند تا به اهداف کاهش گازهای گلخانه‌ای دست یابند. همچنین از کشورها خواسته بود به صورت داوطلبانه به این جمع بپیوندند.
چین و آمریکا نزدیک به ۳۸ درصد کل گازهای گلخانه‌ای جهان را تولید می‌کنند و هر دو کشور نیز در روز ۱۳ شهریور ماه ۱۳۹۵، پیش از روی کار آمدن ترامپ، به این توافق پیوستند.
واکنش‌ها
رهبران اروپایی طی روزهای گذشته تلاش زیادی کرده بودند تا دولت ایالات متحده را از تصمیم به خروج از توافق اقلیمی منصرف کنند. چین و روسیه نیز در آخرین لحظات به این تلاش‌ها پیوسته بودند.
تصمیم نهایی ترامپ با انتقادهایی در داخل و خارج از آمریکا روبه‌رو شده‌است. شماری از سیاستمداران آمریکایی نیز از تصمیم رئیس‌جمهوری آن کشور حمایت کرده‌اند.
آمریکا
باراک اوباما، رئیس‌جمهوری پیشین ایالات متحده، گفته این اقدام مانند آن است که آمریکا «آینده را طرد کرده‌است».
سناتور دمکرات، برنی سندرز، از منتقدان سرسخت سیاست‌های ترامپ، که در سال گذشته رقیب درون‌حزبی هیلاری کلینتون بود، گفته است «ما از این حق اخلاقی، که به تلاش‌ها برای حفظ این سیاره برای نسل‌های آینده پشت کنیم، برخوردار نیستیم».
سناتور جمهوری‌خواه رند پال، تصمیم ترامپ را «خبری عالی برای اقتصاد و حفظ شـش میلیون فرصت شغلی در داخل آمریکا» توصیف کرده‌است.
اسکات پرویت، رئیس آژانس حفاظت از محیط زیست آمریکا، گفته است تصمیم رئیس‌جمهوری تصمیم سختی بود، ولی در راستای وعده‌های او برای مقدم‌شمردن منافع آمریکا، صورت گرفت.
جیمز اینهاف، سناتور جمهوری‌خواه، گفته است اقدام ترامپ «ثابت می‌کند که دولت او منافع اساسی آمریکایی‌های سخت‌کوش را بر عقاید افراطیون محیط‌زیست برتری می‌دهد».
برخی دیگر از مقام‌ها و سیاستمداران جمهوری‌خواه نیز از این تصمیم حمایت کرده و گفته‌اند در راستای منافع داخلی ایالات متحده است.
شماری از شرکت‌ها مانند «فورد»، «مایکروسافت»، «اپل» و «فیس‌بوک» به خروج آمریکا اعتراض کرده‌اند.
مدیر هیئت اجرایی «تسلا» و مدیرعامل «والت دیزنی» نیز گفته‌اند در اعتراض به این تصمیم از جمع مشاوران کاخ سفید خارج می‌شوند. با این همه شرکت‌ها و سازمان‌های بزرگ تولید سوخت‌های فسیلی هنوز واکنش خاصی به این موضوع نشان نداده یا در مورد آن سکوت کرده‌اند.
همچنین جو بایدن نیز در پیامی توئیتری نوشت: ما تاثیرات تغییر اقلیم را از پیش احساس می‌کردیم. خروج از توافقنامه تغییرات اقلیم امنیت آمریکا و امکان داشتن آینده‌ای با انرژی پاک را به مخاطره می‌اندازد.
تصمیم ترامپ برای خروج از معاهده زیست محیطی پاریس، واکنش آیلان ماسک را هم در پی داشت. ایلان ماسک که مشاور ترامپ هم هست در واکنش به اعلام رسمی خروج آمریکا از معاهده پاریس در توئیتر نوشت: هیات مشاوران (ترامپ) را ترک میکنم. تغییرات اقلیمی واقعی است. ترک کردن توافق پاریس برای امریکا یا دنیا خوب نیست.
خارج از آمریکا
مسئول ارشد امور اقلیمی و انرژی اتحادیه اروپا در بیانیه‌ای گفته است «امروز و در حالی‌که یکی از طرف‌های اصلی به توافق پشت کرده، روز غم‌انگیزی برای جامعه جهانی‌ست». او تاکید کرده‌است «جهان می‌تواند همچنان روی اروپا به‌عنوان رهبر مقابله با تغییرات آب‌وهوایی حساب کند». سران اروپایی در بیانیه‌ای مشترک گفته‌اند توافق اقلیمی دوباره به مذاکره گذاشته نخواهد شد.
دفتر نخست‌وزیر بریتانیا، می‌گوید ترزا می، در گفت‌وگوی تلفنی با دونالد ترامپ، «دلسردی» خود را از تصمیم او اعلام کرده و تاکید کرده لندن به اجرای توافق پایبند می‌ماند.
نخست‌وزیر ژاپن نیز ضمن ابراز تاسف گفته اکنون هدایت کشورهای توسعه‌یافته در راستای این تلاش‌های «فوق‌العاده مهم» با تهدید روبه‌رو است.
آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل، تصمیم دولت آمریکا را «یک پشیمانی بزرگ» برای تلاش‌های جهانی در جهت مقابله با تغییرات آب‌وهوایی نامیده و افزوده «حیاتی‌ست که ایالات متحده رهبری این تلاش‌ها را در دست داشته باشد».
کارتر رابرتز، رئیس و مدیرعامل، دفتر آمریکایی صندوق جهانی حیات وحش، گفته است خروج ایالات متحده از معاهده پاریس، «کار کشورمان و کار جهان برای ایجاد آینده‌ای مرفه‌تر و امن‌تر را سخت می‌کند».
برای توافقی که بلندپروازانه‌تر از توافق پاریس نباشد مذاکره نخواهیم کرد
پیش از این نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند، گفته بود که نابودی محیط‌زیستِ نسل‌های آینده یک «جنایت» است. کاترین مک‌کنا، وزیر محیط زیست کانادا، نیز تاکید کرده بود کشورش به راه خود در اجرای توافق پاریس ادامه می‌دهد.
رئیس جمهوری فرانسه نیز در واکنش به اعلام خروج آمریکا از توافق پاریس از سوی دونالد ترامپ رئیس جمهوری این کشور، اقدام به انتشار دو پیام ویدیویی به زبان‌های فرانسه و انگلیسی در صفحه توبیتر خود کرد.
او در پیام فرانسوی گفت: ترامپ در قبال منافع کشور و مردمش و همچنین آینده کره زمین مرتکب اشتباه شده است. امشب با قاطعیت می‌گویم که ما برای توافقی که بلندپروازانه‌تر از توافق پاریس نباشد مذاکره نخواهیم کرد. هیچ برنامه دومی وجود ندارد، چرا که کره زمین دومی وجود ندارد.
مکرون همچنین در پیام ویدیویی دیگری به زبان انگلیسی، مشابه شعار ترامپ «آمریکا را دوباره باشکوه کنیم» گفت: «بیایید کره زمین را دوباره باشکوه کنیم و از پژوهشگران و دانشمندان آمریکایی مخالف تصمیم ترامپ خواست که به مبارزه فرانسه با تغییرات آب و هوایی زمین ملحق شوند.»
کانادا و استرالیا هم دیگر کشورهایی بودند که نسبت به اتفاقات روز گذشته واکنش نشان داده‌اند.
جاستین ترودو نخست وزیر کانادا درمورد تصمیم دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا برای خروج این کشور از موافقتنامه آب و هوایی پاریس ابراز تاسف کرد. کانادا درعین حال اعلام کرد به همراه اتحادیه اتحادیه اروپا و چین میزبان مذاکرات آب و هوایی هستند.
ترودو با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد به همکاری با شرکای بین‌المللی خود برای پرداختن به مسئله تغییرات آب و هوایی ادامه خواهد داد. در این بیانیه آمده است: «اگر چه آمریکا تصمیم به خروج از موافقتنامه پاریس گرفت اما ما به تلاش در سراسر جهان برای مقابله با تغییرات آب و هوایی و حرکت در مسیر رشد اقتصادی پاک ادامه خواهیم داد.»
کاترین مک کنا وزیر محیط زیست کانادا نیز اعلام کرد این کشور ماه سپتامبر به همراه اتحادیه اروپا و چین میزبان مذاکرات آب و هوایی خواهد بود.
اقلیم جهان، 8 سال بدون آمربکا می‌جنگد
مالکوم ترنبول نخست وزیر استرالیا امروز گفت که از تصمیم آمریکا برای خروج از توافق پاریس در مورد تغییرات آب وهوایی تعجب نکرده است، اما آن را ناامید کننده دانسته است.
همچنین وزیر محیط زیست آلمان هم درباره ادامه مسیر بدون ایالت متحده عنوان کرد: اقلیم جهان، 8 سال بدون آمربکا می‌جنگد.
اریک سولیم، مدیر اجرایی دفتر برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد در واکنش به تصمیم رییس جمهوری آمریکا برای خروج از توافق پاریس گفت: تصمیم آمریکا برای خروج از این توافقنامه اقلیمی تلاش‌های جهانی برای مقابله با این چالش مشترک را متوقف نخواهد کرد.
وی در بیانیه‌ای گفت: پاسخ علم به مساله تغییرات اقلیمی کاملا واضح و روشن است. ما نیاز به تلاش بیشتر داریم نه کمتر. این مساله یک چالش جهانی است و هر ملتی موظف است که برای مقابله با آن اقدام کند و از هم‌اکنون نیز این اقدامات باید صورت گیرد.
سولیم گفت: حدود ۱۹۰ کشور در حال حاضر تصمیم جدی و عزم راسخ خود را برای همکاری با بازیگران اصلی در زمینه مقابله با گرمای جهانی به منظور حفاظت خود و نسل‌های آینده در برابر این چالش مشترک نشان داده‌اند.
در این بیانیه تاکید شده است: در حال حاضر یک حرکت باورنکردنی برای مقابله با پدیده تغییرات اقلیمی از سوی تمامی کشورها، شهرها، بخش خصوصی و حتی شهروندان در سراسر دنیا صورت گرفته و بنابراین تصمیم سیاسی تنها یک کشور، این تلاش بی‌نظیر را از مسیر خود منحرف نخواهد کرد.
چند ساعت بعد از سخنرانی‌های دونالد ترامپ، سخنگوی کرمیلن گفت: ولادیمر پوتین این سند را در پاریس امضا کرده است و به همین دلیل روسیه اهمیت زیادی به این توافق می‌دهد، البته این را هم باید گفت که با از دست رفتن کشورهای اصلی تاثیر این توافقنامه از بین می‌رود.
نخست وزیر چین، کشوری با بیشترین تولید گازهای گلخانه‌ای که حال بسیاری آن را رهبر جهان برای مبارزه با تغییر می‌دانند هم در واکنش به توئیتی قدیمی از ترامپ که تغییراقلیم را توهمی ساخته شده توسط چینی‌ها می‌دانست گفت: مبارزه با تغییراقلیم یک توافق جهانی است و توسط چینی‌ها ساخته نشده است… ما به عنوان کشور بزرگی که دارد توسعه می‌کند متوجه مسئولیتمان در این توافق جهانی هستیم.
لئوناردو دی‌کاپریو، بازیگر سرشناس آمریکایی که فعالیت‌های بسیار زیادی نیز در زمینه محیط زیست ومنابع طبیعی نیز دارد در واکنش به تصمیم ترامپ؛ در صفحه اینستاگرام خود نوشت: امروز قابلیت زندگی در سیاه ما در آینده با تصمیم بی‌توجهانه رئیس جمهور «دونالد ترامپ» تهدید شد. آینده ما در این سیاره امروز پیش از هر زمان دیگری در خطر است.
این اقدام برای آمریکایی‌ها و همه کسانی که در جامعه جهانی در پی یک رهبری قدرتمند در مسائل آب وهوایی بودند بسیار ناامیدکننده است. امروز بیش از هر زمان دیگری باید برای حل مشکلات آب و هوایی مصمم باشیم و رهبرانی که حقایق علمی و واقعیات تجربی اعتقادی ندارند را به چالش بکشیم. زمان آن است که همه بایستیم، سازماندهی کنیم و با تلاش مجدد انرژی‌هاییمان را به سمت اقدامات سیاسی مردمی سوق دهیم.
