آیا دورنمای همکاری گازی ایران و روسیه، «گاز در برابر کالا» خواهد بود؟

به اعتقاد مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران، دلیل مهمی که ترامپ هیچ وقت نمی تواند بخش صنعت گاز را تحریم کند، این است که گاز طبیعی، سوخت دوست دار محیط زیست است و مانند نفت تنها یک تجارت نیست که آمریکا بتواند آن را تحریم کند. هر جا که گاز ورود پیدا می کند به این معنی است که سوخت میان تقطیر، گازوئیل، مازوت و… مصرف نمی شود. در حال حاضر `آی جی ا` که یک نهاد بین المللی است، به تمامی کشورها توصیه می کند که شما از سوخت های دیگر خارج شده و به طرف گاز بیایید. بنابراین اگر ترامپ در مورد حوزه گاز هم بازی در بیاورد و یا تحریم کند در این صورت مشکل هم برای کشوری و هم برای کل دنیا (خریداران گاز) ایجاد می شود چراکه کشورها مجبورند به جای گاز سوخت دوم مصرف نمایند و هوا را آلوده کنند.

حمیدرضا عراقی، طی سفر خود به مسکو در همایش «هفته انرژی» در مصاحبه با خبرگزاری «اسپوتنیک» به بحث در مورد چالش ها و چشم اندازهای تاثیرگذاری تحریمات ترامپ بر صنعت گاز ایران و اهمیت همکاری با روسیه در حوزه انرژی در شرایط جنگ تجاری آمریکا پرداخت.

عراقی معتقد است تجربه گاز رسانی به شهر ها و روستا ها و صادرات، ایجاب می کند که یک همکاری میان ایران و روسیه در زمینه حفظ و نگهداری، اجرای خطوط انتقال، صادرات گاز و به طور کلی تکنولوژی گاز وجود داشته باشد.

متن کامل گفت و گوی عراقی با خبرگزاری اسپوتنیک به شرح زیر است:

نظر شما در مورد همکاری ایران و روسیه در صنعت گاز چیست و آیا در حال حاضر آیا طرح های اصلی در دستور کار قرار گرفته است؟

ایران و روسیه دو کشوری هستند که بزرگترین مخازن گاز دنیا دارند. در بعضی از آمارهای سالیانه که توسط شرکت BP منتشر می شود، می بینیم که کشور روسیه از نظر زخایر گاز با 35 تریلیون متر مکعب، مقام اول دارد و در بعضی از سالها ایران با داشتن 34  تریلیون متر مکعب در رتبه اول قرار می گیرد. طبعیتا این دو مخزن بزرگ گاز در دنیا باعث آن نیست که کشورهای ما رقابت گاز داشته باشند. این واقعیت منجر به تشکیل کمیته `جی ای سی اف` یا مشهور به نام `اوپک گازی` شد.

این کمیته مقدمه ای بود که چشم اندازها، توسعه، تولید و مصرف و همچنین استراتژی های گاز در دنیا طی چند سال آینده مشخص شود و همکاری ایران و روسیه و تشکیل کمیته `جی ای سی اف` باعث شده که یک تمرکز اطلاعاتی در دنیا بوجود آید.

در یکی از پانلهای همایش `هفته انرژی` صحبت جدی در مورد آیند گاز شد. آمارهای کمیته `جی ای سی اف` نشان می دهد که طی سالهای نه چندان دور و تا سال 2040 حجم مصرف گاز افزایش پیدا می کند. اما این مصرف انرژی نشان می دهد که نفت تقریبا توسعه بسیاری ندارد و مصرف آن ثابت باقی می ماند و مصرف انرژی گاز و برخی از انرژی های نو جایگزین می شود. براساس آمار `جی ای سی اف` تا سال 2030، توسعه و مصرف گاز بیش از سایر انرژی ها خواهد بود و بیشترین مصرف از نظر مکانی را در آینده چین و هند خواهند داشت.

طبیعتا تجربه گاز رسانی به شهر ها و روستا ها و صادرات، ایجاب می کند که یک همکاری میان ایران و روسیه در زمینه حفظ و نگهداری، اجرای خطوط انتقال، صادرات گاز و به طور کلی تکنولوژی گاز وجود داشته باشد.

سرنوشت همکاری گازپروم با ایران چه خواهد شد؟

در سال 1395 با ایران با شرکت `گازپروم` روسیه تفاهم نامه ای امضا کرد که براساس این توافقنامه قرار شد در پنج کمیته به همکاری بپردازند.

امروز ایران حدود 20 میلیون متر مکعب در روز مصرف گاز طبیعی دارد. همکاران روس از شرکت `گازپروم` به ایران آمدند و از کارخانه های تولید تانکر های گاز و نازل ها بازدید نموده و امکانانت آن را ارزیابی کردند.

در ارتباط با تکنولوژی، اجرای خطوط انتقال گاز، پیکهای هوشمند و اودرانت (ماده ای که به گاز تزریق می شود) و تولید مرکاپتان با طرف روس توافقات انجام شده و قراردادهایی به امضا رسید.

خوشبختانه در 5 سال گذشته بین شرکتهای ایرانی و روسی کار مشترک پژوهشی انجام شد که نتایج آن به یک دانش فنی تبدیل شد و خوشبختانه امروز ایران در تولید مرکاپتان به سطح خودکفایی رسید. این تولید جز های تک هایی می باشد که فقط فرانسه، روسیه و آمریکا و چند کشور دیگر دارند.

در مورد توربینهای گازی با طرف روس مذاکرات مثمر صورت گرفته و ایران می تواند دانش فنی تولید این توربین های گازی 16 مگاوات را به روسیه انتقال بده و روسیه آن را اقتصادی کند. مذاکرات بین شرکت توربو کمپرسور نفت (OTC) و شرکت های روس صورت گرفته و پروژه انجام می شود.

در مجموع، ایران و روسیه برای عملیاتی جاری تقریبا می دانند چه کار باید بکنند. پروژه هایی ها در حوزه های تک ها و نوآوریها و دانش فنی این رابطه بین بخشهای خصوصی ایران و روسیه نیز انجام می شود. ما چشم انداز های خوبی برای این همکاری ها داریم.

شرکت `گازپروم` علاقمند به سرمایه گذاری در بخش نفت و گاز ایران است. در این راستا ایران با این شرکت روسیه در مورد ساخت خط لوله دریایی در کیش نزدیک به توافق رسید و قرار است که گاز ایران از طریق این خط لوله به پاکستان و هند صادر بشود.

رابطه سیاسی که بین ایران و روسیه وجود دارد ، روز به روز تحکیم بیشتری پیدا می کند. با توجه به موضع گیری آمریکا نسبت به ایران و روسیه در زمینه های مختلف کمک به اتحاد بیشتر دو کشور کرد و همچنین با توجه شرایط هر دو کشور من فکر می کنم در آینده همکاری بیشتری با یکدیگر خواهیم داشت.

 آیا تحریم های جدید ترامپ می تواند بر اجرای پروژه های مشترک ایران و روسیه و در کل بر همکاری این دو کشور تاثیر چندانی بگذارد؟

 حدود 40 سال است که آمریکا ما را تحریم می کند. این تحریم ها هم بعد سیاسی و هم بعد فرهنگی دارد. بعضی اوقات تلاشهای آمریکا شدت پیدا می کند و گاهی مثل در دوران ریاست جمهوری اوباما به قضیه نزدیک تر می شود. ولی ما به این رفتار عادت کردیم. زمانی بود که نه تنها آمریکا بلکه سازمان ملل ما را تحریم کرد. ولی خوشبختانه این نوع تحریم ها برداشته شد. بعد از برجام موقعیت تغییر کرد. همه دنیا دیدند که این آمریکا بود که از برجام خارج شد و تحریم هی یکطرفه را اعمال می کند. طبیعتا این تحریم ها بر بخش انرژی می تواند تا حدی تاثیر بگذارد اما نه زیاد. ما یک مثال در این رابطه داریم: عــــرض خود می بری و زحمت ما می داری. این به آن معناست که آمریکا هم ابروی خودش را می برد و هم زحمت برای خودش ایجاد می کند و هم برای ما. در این شرایط ممکن است که بعضی از کشورها از سرمایه گذاری در ایران صرف نظر کنند. اما ما برای مقابله یا این `زحمت های آمریکا` راه های مختلف داریم. آقای پوتین این راهبردی ترامپ را تایید نکرد و فرمود که روسیه در بخش انرژی ایران سرمایه گذاری خواهد کرد. جای خوشحالی است که روسیه در مورد این قضیه موضع محکم دارد.

الآن سه کشور ایران و روسیه و ترکیه زیر بار تحریم آمریکا هستند. ولی علی رغم تهدیدات تحریم آمریکا در این روزها می بینیم که قیمت روبل، لیره ترکیه و پول ایران بالا آمد. ما در این شرایط راه حلهایی را پیدا می کنیم که آمریکا نتواند همه چیز را تحریم کند.

از طرف دیگر، اروپا نیز از اعمال تحریم های آمریکا خشنود نیست و در تلاش است با یافتن راه حلهایی با این مسئله مقابله و اظهار وجود کند و این یک سرشکستگی برای اروپا محسوب می شود. دولت های اروپایی بسیار تلاش می کنند که با توجه به قولی که به مردم خود در مورد پایبندی به برجام داد، این قرارداد بین المللی را انجام دهد. در غیر این صورت، یک سوالی در ذهن مردم اروپا همیشه خواهد بود که شماها (سیاستمداران ارشد اتحادیه اروپا) کارمند ترامپ هستید.

به هر حال امیدوار هستم که ما با کارهایی که از سوی دولت و مقام معظم رهبری انجام می شود مردم ایران از این تهدیدات ترامپ استفاده نموده و آن را به فرصت تبدیل کنند. انشا الله، ما شاهد شکوفای کشور خواهیم بود. یقینا این شرایط تحریم و فشار باعث می شود که همکاریهای بین ایران و روسیه افزایش پیدا کند.

آیا ایران در این شرایط فشار آمریکا حاضر است در معاملات گازی با شرکای خود دلار را حذف کند؟

چون دلار در اقتصاد دنیا مربوط به آمریکاست و هر بانکی که با این ارز کار می کند در معاملات دلاری مستقل نیست و وابسته به دستورات بانک مرکزی آمریکا می باشد. بنابراین ما معاملات دلاری را با ارزهای دیگر انجام می دهیم. اما یک دلیل مهمی وجود دارد که چرا ترامپ هیچ وقت نتواند بخش صنعت گاز را تحریم کند. گاز یک بحث محیط زیستی است و مانند نفت تنها یک تجارت نیست که آمریکا بتواند آن را تحریم کند. هر جا که گاز ورود پیدا می کند به این معنی است که سوخت میان تقطیر، گازوئیل، مازوت و… مصرف نمی شود. در حال حاضر `آی جی ا` که یک نهاد بین المللی است، به تمامی کشورها توصیه می کند که شما از سوخت های دیگر خارج شده و به طرف گاز بیایید. بنابراین اگر ترامپ در مورد حوزه گاز هم بازی در بیاورد و یا تحریم کند در این صورت مشکل هم برای کشوری و هم برای کل دنیا (خریداران گاز) ایجاد می شود چراکه کشورها مجبورند به جای گاز، سوخت دوم مصرف کنند و هوا را آلوده تر از وضعیت موجود کنند.