طراحی و توسعه سیستم اختلاط پیوسته نفت خام در پژوهشگاه صنعت نفت
با هدف تنوع بخشی به سبد صادراتی کشور و تهیه نفت خام مطلوب بازار جهانی، طراحی و توسعه سیستم اختلاط پیوسته نفت خام پایانه بین‌المللی خارگ که از سوی شرکت پایانه‌های نفتی به پژوهشگاه صنعت نفت واگذار شده بود با موفقیت به انجام رسید.
به گزارش «انرژی امروز» از پژوهشگاه صنعت نفت؛ دکتر سرود زاهدی، مدیر پروژه «توسعه سیستم اختلاط پیوسته نفت خام برای پایانه بین‌المللی خارگ» اختلاط نفت‌خام و فرآورده‌های نفتی را به عنوان یکی از مهمترین روش‌های تولید نفت‌خام و برش‌های نفتی با کیفیت دانست و گفت: در صنایع نفتی با هدف تولید محصولات با کیفیت بالا و متناسب با نیاز بازار و همچنین بیشینه‌سازی سود پالایشگاهی از روش اختلاط نفت‌خام در بخش‌های مختلف نظیر تولید، توزیع و انتقال نفت خام استفاده می‌شود.
ایشان به روش‌های فرآیند اختلاط نفت خام اشاره کرد و افزود: به طور کلی فرآیند اختلاط نفت خام به دو روش پیوسته و ناپیوسته امکان پذیر است. در گذشته، فرآیند اختلاط نفت خام به صورت ناپیوسته که همان روش سنتی است انجام می‌شد اما به تدریج و با توسعه سیستم‌های کنترلی امکان انجام آن به صورت پیوسته در خطوط لوله فراهم شد.
وی به مزایای روش دوم نیز اشاره کرد و گفت: این روش باعث می‌شود که عملیات اختلاط با کمترین سرمایه و صرف زمان صورت گیرد و از سوی دیگر استفاده از این راهکار باعث شده تا محصولات پالایشگاهی با حداقل نوسانات ممکنه در خواص از مقادیر مطلوب حاصل شوند و یا نفت خامی با خواص بهینه وارد پالایشگاه‌ها شده و یا در خطوط انتقال نفت خام جریان یافته و یا در پایانه ها وارد تانکر‌های نفت خام شود.
زاهدی ادامه داد: در کشور ما، لزوم توسعه دانش فنی و طراحی سیستم اختلاط پیوسته نفت خام با توجه به ضرورت تنوع‌بخشی به نفت خام صادراتی کشور با هدف تامین نیاز‌های طیف گسترده‌تری از مشتریان بین‌الملل نفت و کاهش تحریم‌پذیری نفت خام کشور از سال‌ها قبل احساس شده است.
وی با بیان این که طراحی سیستم اختلاط پیوسته نفت خام از چندی پیش به پژوهشگاه صنعت نفت واگذار شده است، تصریح کرد: در همین راستا مطالعات مقدماتی و امکان‌سنجی فنی و اقتصادی، طراحی پایه و تفصیلی این واحد به همراه تهیه اسناد مناقصه برای فعالیت‌های خرید، نصب و راه اندازی تحت پروژه‌ای به سفارش اداره تحقیق و توسعه شرکت پایانه‌های نفتی برای نصب در پایانه بین المللی خارگ انجام شد.
ایشان با اشاره به اینکه واحد طراحی شده اختلاط پیوسته نفت خام برای تولید یک و نیم میلیون بشکه در روز تولید نفت خام سنتتیک طراحی شده است، تصریح کرد: این سیستم امکان اختلاط پیوسته 5 نوع نفت خام در محدوده نفت‌های خام فوق سبک، سبک، فروزان، سنگین و فوق سنگین با نسبت‌های مختلف را فراهم می‌کند و این امر از یک سو باعث تنوع در سبد صادراتی کشور می‌شود و از سوی دیگر طیف گسترده‌ای از نیاز مشتریان در بازار‌های بین‌المللی را پوشش خواهد داد.
به گفته مسئول این پروژه، بکارگیری سیستم اختلاط پیوسته نفت خام در مقایسه با سیستم اختلاط ناپیوسته نفت خام هزینه سرمایه گذاری ثابت و تعمیر نگهداری را به میزان 50 درصد و هزینه برق مصرفی را به میزان 70 درصد کاهش می‌دهد.
وی به دیگر مزایای این سیستم نیز اشاره کرد و گفت: با استفاده از این روش، میزان زمان لازم برای عملیات به مقدار قابل توجهی کاهش می‌یابد و از حداقل 22 ساعت زمان اختلاط در سیستم اختلاط ناپیوسته به اختلاط در لحظه کاهش خواهد یافت و از سوی دیگر افزایش تعداد پمپ‌ها، مخازن و لوله‌ها باعث پیچیدگی عملیات سیستم اختلاط ناپیوسته نفت خام به نسبت سیستم اختلاط پیوسته نفت خام می‌شود.
زاهدی با بیان اینکه نرم افزار محاسباتی بخش کنترل نظارتی (Supervisory control) سیستم اختلاط پیوسته نفت خام با نام RIPI Blend توسط صنعت نفت پژوهشگاه طراحی و توسعه یافته است افزود: این نرم افزار از یک سو قابلیت محاسبات خواص نفت خام حاصل از اختلاط نفت‌های خام با نسبت‌های مشخص و از طرف دیگر امکان تعیین نسبت‌های اختلاط برای تولید نفت خام سنتتیک با خواص مشخص از خوراک‌های با خواص مشخص را دارا می‌باشد.
وی افزود: از سوی دیگر، در بخش کنترلی سیستم اختلاط پیوسته نفت خام در صورت تشخیص تغییری معنی‌دار در هریک از خواص خوراک‌های نفت خام ورودی، نرم افزار RIPI Blend را فعال نموده تا نسبت‌های جدید برای دستیابی به نفت خام سنتتیک با خواص مشخص تعیین شوند و این نسبت‌ها توسط بخش کنترل سیستم اختلاط پیوسته نفت خام در سیستم اعمال شده و کیفیت محصول تولیدی را در حد مطلوب خود حفظ خواهد کرد.
وی در خاتمه اظهار کرد: از دیگر ویژگی‌های این نرم افزار، امکان تخمین میزان پایداری نفت خام سنتتیک حاصل از اختلاط است که در این حالت نسبت‌های اختلاط نفت خام به شکلی تعیین خواهند شد که حداقل احتمالِ رسوب‌گذاری، در خطوط لوله انتقال نفت خام تولیدی و یا مخزن ذخیره‌سازی نفت خام حاصل شود.
