پشت‌پرده‌های گازی پوتین و اردوغان
آغاز ساخت خط لوله انتقال گاز روسیه به اروپا از طریق خط لوله‌ای که از ترکیه عبور می‌کند نقطه پایان سال‌ها تلاش ترکیه برای تبدیل شدن به یک مرکز استراتژیک سیاسی و اقتصادی و انرژی در دنیا است. حال دو کشور بعد از تایید نهایی طرح ساخت خط لوله انتقال گاز توسط مجالس قانون‌گذاری داخلی، وارد فاز تازه ای از روابط شدند.
به گزارش خبرنگار بین‌الملل انرژی امروز، بخش زیادی از مشکلاتی که در منطقه خاورمیانه و کشورهای آسیایی در سال‌های اخیر مشاهده شده است به دلیل تلاش برای تصاحب منابع انرژی یا دسترسی به بازارهای بزرگ مصرف است. اما ترکیه بدون تجربه جنگی خونین یا بحرانی عظیم در اقتصاد توانست به قطبی مهم در بازار انرژی دنیا تبدیل شود.
قرار است با ساخت خط لوله‌ای که از دریای سیاه عبور می‌کند و ظرفیت انتقال 15.75 میلیارد مترمکعب گاز طبیعی دارد، گاز تولیدشده درکشور روسیه به ترکیه انتقال پیدا کند و از طریق این خط لوله به مرز ترکیه و یونان برسد و سپس از یونان به بازارهای مصرف اروپایی صادر شود. طرح اولیه این پروژه بزرگ گازی در اواخر سال 2014 و توسط ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهور روسیه، اعلام شد.
او در سفری که به ترکیه داشت، اعلام کرد: با ساخت این خط لوله روسیه برای عرضه گاز به کشورهای اروپایی وابسته به یک یا دو مسیر خاص نیست. این خط لوله به روسیه امکان می‌دهد تا نیاز بخشهای بیشتری از اروپا را تامین کند بنابراین مزایای اجرای این پروژه نه تنها برای روسیه و ترکیه بلکه برای تمامی کشورهای اروپایی است».
تعلیق پروژه و عذرخواهی ترکیه
اما اجرای این پروژه بعد از اینکه هواپیمای ترکیه یکی از هواپیماهای روسیه را در خاک سوریه سرنگون کرد؛ به حالت تعلیق درآمد. ترکیه که برای رسیدن به هدف خود در حوزه انرژی بسیار مصمم بود و در نتیجه این اتفاق شاهد بر هم خوردن بزرگترین قرارداد حوزه انرژی خود بود، در ژوئن سال 2016 رسما از روسیه عذرخواهی کردو ترمیم روابط آسیب دیده دو کشور آغاز شد. در نهایت در اکتبر سال قبل این قرارداد رسما امضا شد و در ماه دسامبر به تایید مقامات قانون‌گذاری در دو کشور رسید و در اوایل سال جدید میلادی اجرای این پروژه آغاز شد.
این پروژه دارای بخشهای مختلفی است. در درجه اول یک خط لوله دو شاخه در زیر آب در دریای سیاه دارد که حق ساخت، بهره‌برداری و حفظ امنیت آن برعهده گازپروم روسیه است. اما در مورد دو شاخه روی زمین این خط لوله وضعیت فرق دارد. یکی از این شاخه‌های روی زمین به طور کامل تحت کنترل دولت ترکیه است و یکی دیگر از این شاخه‌ها به صورت «جوینت ونچر» توسط هر دو کشور کنترل می‌شود.
روسیه انحصارگر بازار گاز در اروپا
روسیه بزرگترین تامین‌کننده گاز طبیعی به اروپا است و به همین دلیل سیاست‌های این کشور و اختلافاتی که ممکن است بر سر قیمت یا مسایل سیاسی با کشورهای واقع در مسیر خط لوله انتقال گاز ایجاد شود زمینه را برای اختلال در عرضه گاز فراهم می‌کند. به نظر می‌رسد این انحصارطلبی روسیه در اروپا پایانی ندارد و این کشور بزرگ دارای ذخایر انرژی از تمامی نفوذ و قدرت خود در منطقه برای حفظ موقعیتش در بازار گازطبیعی اروپا استفاده می‌کند.
