برنامه چین برای زندگی بدون زغال سنگ چیست؟

رشد قابل توجه چین در سه دهه گذشته این کشور را به یک ابرقدرت تبدیل کرده است. اما معجزه اقتصادی این کشور به دلایل دیگری توجهات را به خود جلب کرده است: امروزه چین بزرگ‌ترین مصرف کننده انرژی دنیا، بزرگ‌ترین وارد کننده نفت و بزرگ‌ترین تولید کننده CO2 دنیاست.

به گزارش «انرژی امروز» به نقل از ایندیپندنت، چین یک چهارم کل انرژی اولیه دنیا را مصرف می‌کند و بیش از نیمی از این انرژی زغال سنگ است. زمانی وجود این زغال سنگ ضروری بود. در اواخر سال 1970، ‌سیاست «درهای باز» برای سرمایه‌گذاری خارجی در چین رشد سریع اقتصادی این کشور را رقم زد و به نوبه خود باعث افزایش تقاضای انرژی شد.

مصرف برق این کشور از 232 کیلووات ساعت سال 1978 به نزدیک به شش هزار تراوات ساعت امروزی رسید، یعنی به شش هزار میلیارد کیلووات ساعت، چین برای برآورد نیاز به الکتریسیته به زغال سنگ نیاز پیدا کرد.

در اواخر سال 1980 زغال سنگ 75 درصد ترکیب انرژی چین را به خود اختصاص داد و در سال 2016 این سهم به 62 درصد کاهش یافت. این میزان سهم زغال سنگ کمترین سهم آن از سال 1949 و تشکیل جمهوری خلق چین بود.

دلیل این کاهش اقداماتی است که پکن در سال‌های اخیر برای کاهش مصرف زغال سنگ انجام داده است تا بلکه بتواند با آلودگی هوای شهرها و تغییرات اقلیم مبارزه کند.

یکی از این اقدامات چین، «برنامه 1000 اقدام خطیر صرفه‌جویی انرژی» بود. این کشور در سال 2006 برنامه‌ای را تعریف و به مرحله اجرا رساند که براساس آن شرکت‌های بزرگ مصرف کننده انرژی کشور در بخش‌هایی نظیر فولاد، پتروشیمی، ‌سیمان و نساجی هدف قرار گرفتند.

این «1000 اقدام خطیر» یک سوم مصرف انرژی کل کشور را در بر می‌گرفت. این برنامه تا حدی موثر بود و مصرف انرژی چین را در واحد GDP کاهش داد.

از طرفی دولت چین برعکس سه دهه گذشته که GDP را 9 تا 10 درصد تعریف کرده بود در برنامه پنج ساله سیزدهم، اقداماتی را در جهت کاهش رشد اقتصادی کشور و نگه‌داشتن GDP آن در 6.5 درصد انجام داد.

اعتراضات به آلودگی

با کاهش رشد اقتصادی و برخورد با آلاینده‌ها برای کاهش مصرف انرژی، قطع تولید زغال سنگ طبیعی‌ترین انتخاب بود. از طرفی مردم چین به خوبی نسبت به مشکلات حاصل از زغال سنگ آگاهی داشتند. و از نیمه سال 2000 مشکلات آلودگی جدی‌تر از آن شد که بتوان نادیده‌ گرفت و جامعه شهری شروع به اعتراض نسبت به آن کردند.

مقامات محلی ابتدا نسبت به مقابله با آلودگی به دولت هشدار دادند اما سال بعد یکی از بدترین مه‌دودهای تاریخ چین بر بالای شهرهای این کشور تشکیل شد و باعث شد که درخواست مقامات از دولت را قوت ببخشد.

در سپتامبر 2016، چین ساخت بیش از 103 نیروگاه در حال اجرا و برنامه‌ریزی شده را ملغی کرد،‌ ظرفیت این نیروگاه‌ها به 120 گیگاوات در ساعت می‌رسد.

ماه مارس سال جاری نیز دولت اعلام کرد 50 گیگاوات ساعت دیگر نیز از این نیروگاه‌ها را از مدار خارج خواهد کرد.

امروزه تعداد نیروگاه‌های زغال سنگی که در چین از مدار خارج شده‌اند برابر با مجموع ظرفیت نیروگاه‌های زغال سنگی بریتانیا و اسپانیاست.

عصر هر هفته افتتاح یک نیروگاه زغال سنگی در چین به سر آمده است.

تعهد بر کاهش انتشارات

تا قبل از کنفرانس 2015 سازمان ملل در پاریس، ضدیت طولانی مدت چین با الزامات بین‌المللی تغییرات اقلیم به خوبی شناخته شده بود. اما مسایل هم‌اکنون در حال تغییر است.

از آنجایی که ظرفیت زغال سنگ چین حتی امروزه نیز ممکن است به مقدار بسیار کمی تا چند سال آینده افزایش یابد، اما رشد این بخش را برنامه‌های سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیری چون خورشیدی، ‌بادی و هسته‌ای محدود می‌کنند.

چین امروزه به عنوان یکی از بزرگ‌ترین حامیان انرژی‌های پاک 17 درصد کل سرمایه‌گذاری جهانی در این بخش را به خود اختصاص داده است. بر طبق آمار «صلح سبز» چین توانسته است در هر ساعت از هر روز سال 2015 به‌طور متوسط یک توربین بادی نصب کند.

همچنین این کشور توانسته است در هر ساعت مساحتی به اندازه یک زمین فوتبال را با صفحات خورشیدی بپوشاند. این اقدامات احتمالا باعث خواهند شد که چین دو سال زودتر از برنامه‌ریزی‌های انجام شده به اهداف سال 2020 در زمینه نصب صفحات خورشیدی دست یابد.

تا سال 2030 این امیدواری وجود دارد که انرژی پاک بتواند انتشارات CO2 چین را تا 54 درصد نسبت به 2010 کاهش دهد.

این‌ها همه خبرهای خوبی است برای این‌که واقعیت‌های گریزناپذیر می‌گویند اگر چین کاری اساسی انجام ندهد در دنیا تلاش برای کاهش تغییرات اقلیم محکوم به فنا خواهد بود.

در مقایسه با سایر کشورها چین هنوز راه درازی در پیش دارد. به عنوان مثال بریتانیا اخیرا توانست بعد از 130 سال، یک روز را بدون زغال سنگ سر کند درحالی که دیگر کشورها به طور قابل توجهی در حال کاهش ردپای کربن خود هستند.