پیش‌بینی‌های iea برای نجات زمین!
سیستم‌های انرژی دنیا در حال گذراندن تغییرات اساسی هستند. بسیاری از این تغییرات در نتیجه سیاست‌های دولت‌ها برای گذار به سیستم‌های کم کربن، کاهش آلودگی هوا، اطمینان از امنیت انرژی یا کاهش هزینه‌ها و بهبود بهره‌وری انجام می‌شود. گاهی هم فشارهای خارجی چون تغییر در بازار انرژی دنیا می‌تواند باعث تغییر در سیستم‌های انرژی شود.
به گزارش «انرژی امروز» یکی از سناریوهای مطرح در موافقتنامه پاریس این است که تا سال 2025 میزان افزایش دمای کره زمین به کمتر از 2 درجه سانتی‌گراد، 2DS، برسد.
برای رسیدن به این هدف تمامی کشورهای شرکت کننده در این اجلاس باید تعهداتی را برای کاهش میزان تولید انتشارات گازهای گلخانه‌ای به انجام برسانند و یکی از روش‌های کاهش انتشارات این گازها، کاهش مصرف انرژی در تمام سطوح و بخش‌ها در این کشورهاست.
بر همین اساس، آژانس بین‌المللی انرژی IEA، در گزارشی 116 صفحه‌ای به نام Tracking Clean Energy Progress 2017، به بررسی نقش بخش‌های مختلف مصرف کننده انرژی و روندهای مصرف انرژی برای رسیدن به 2DS پرداخته است.
«انرژی امروز» به طور خلاصه به بررسی بخشی از روندهای پیش‌بینی شده IEA می‌پردازد.
IEA به آینده امیدوار است
آژانس بین‌المللی انرژی می‌گوید: هرچند تجدیدپذیرهای متغییری چون نیروگاه‌های بادی ساحلی و نیروگاه‌های خورشیدی، خودروهای برقی و ذخیره‌سازی انرژی، هنوز سهم بسیار کمی در کل سیستم‌های انرژی دارند اما این تکنولوژی‌ها به سرعت در حال پیشرفت و گسترش هستند و جایگاه خود را در جریان اصلی انرژی در دنیا قدرتمندتر می‌کنند.
در سال 2016، برقی شدن حمل و نقل مسافری با فروش 750 هزار خودروی برقی EVs توانست به رکورد دو میلیون خودرو در دنیا برسد.
هرچند در سال 2016 شاهد رشد 40 درصدی بازار خودروها بودیم که نسبت به 70 درصد سال 2015 کاهش داشت، اما هنوز هم این تکنولوژی‌ها به عنوان یکی از عوامل رسیدن به سناریوی 2 درجه سانتی‌گرد در 2025 هستند.
تکنولوژی‌های مربوط به ذخیره‌سازی انرژی هم به سرعت رو به گسترش هستند و در سال 2016 به یک گیگاوات رسیدند. این پیشرفت در اثر اتخاذ سیاست‌های سازگار و کاهش قیمت باتری‌ها امکان‌پذیر شد. تکنولوژی‌های ذخیره‌سازی هم در جهت سناریوی 2 درجه سانتی‌گراد 2DS است اما هدف سال 2025 این تکنولوژی‌ها رسیدن به ظرفیت 21 گیگاوات است که نیازمند اتخاذ تدابیر بیشتر و موثری هست.
رشد ظرفیت نصب صفحات خورشیدی و نیروگاه‌های بادی ساحلی در سال 2016، با کاهش قیمت این تکنولوژی‌ها در آسیا، آمریکای لاتین و خاورمیانه همراه بوده است. دورنمای برق تجدیدپذیر در میان مدت روشن است و دلیل آن کاهش هزینه‌های این نوع تولید برق است.
در سال 2016، ظرفیت برق هسته‌ای به بالاترین میزان از سال 1990 رسید و 10 گیگاوات شد. برای اینکه این ظرفیت دو برابر شود و به 20 گیگاوات سالانه برسد باید سیاست‌هایی که بعضی کشورها برای کنار گذاشتن نیروگاه‌های هسته‌ای در پیش گرفته‌اند جبران شود و به 2DS برسد. و نیروگاه‌های گازی برای رسیدن به 2DS باید بیش از این پیشرفت داشته باشند.
روندهای انرژی
برق تجدیدپذیر
از سال 2010 تا 2015، تولید برق تجدیدپذیر بیش از 30 درصد بیشتر شده است و پیش‌بینی می‌شود از 2015 تا 2020 حدود 30 درصد دیگر نیز به آن اضافه شود. البته بایستی از سال 2020 تا 2025 رشد تولید برق تجدیدپذیر 40 درصد دیگر نیز افزایش یابد تا به سناریوی کمتر از دو درجه افزایش دمای کره زمین 2DS برسد.
انرژی‌های تجدیدپذیر رکورد دیگری را در سال 2016 ثبت کرد و 160 گیگاوات به ظرفیت آن اضافه شد. تولید برق تجدیدپذیر در این سال 6 درصد رشد داشت و بیش از نیمی از رشد تولید جهانی برق مربوط به این بخش بوده است.
صفحات خورشیدی و نیروگاه‌های بادی ساحلی
پیش‌بینی می‌شود بین 2015 تا 2020، تولید برق صفحات خورشیدی و نیروگاه‌های بادی ساحلی به ترتیب 2.5 و 1.7 برابر رشد داشته باشند. این روند رشد همگام با هدف 2DS است و انتظار می‌رود بین سال‌های 2020 تا 2025 نیز به همین ترتیب رشد داشته باشد و ظرفیت صفحات خورشیدی به 2 برابر و ظرفیت نیروگاه برق بادی ساحلی نیز به 1.7 برابر افزایش یابد.
از طرفی در سال 2016 نیز قیمت این تکنولوژی‌ها کاهش نشان داده است.
نیروگاه‌های بادی فراساحلی و برق‌آبی
تولید برق نیروگاه‌های فراساحلی بین سال‌های 2010 تا 2015 حدود پنج برابر شد و پیش‌بینی می‌شود بین سال‌های 2015 تا 2020 نیز به دو برابر برسد. البته برای حفظ هدف 2DS بایستی بین سال‌های 2020 تا 2025 تولید برق فراساحلی سه برابر شود.
در زمینه برق آبی نیز، پیش‌بینی می‌شود که روند رشد ظرفیت و تولید برق بین سال‌های 2015 تا 2020 نسبت به پنج سال پیش از آن کاهش یابد. اما برای اینکه بتوان به هدف 2DS سال 2025 رسید، این روند باید رو به افزایش گذارد.
در سال 2016، نسبت به سال قبل، رشد نیروگاه‌های بادی فراساحلی یک چهارم کاهش یافت. اما برای سومین سال متوالی نیروگاه‌های برق‌آبی افزایش رشد داشتند.
برق هسته‌ای
در یک دهه گذشته به طور متوسط سالانه 8.5 گیگاوات نیروگاه هسته‌ای راه‌اندازی می‌شد. برای اینکه بتوان به هدف 2DS رسید، بایستی تا سال 2025 این ظرفیت به بیش از دو برابر افزایش یابد.
در سال 2016، ظرفیت برق هسته‌ای 10 گیگاوات اضافه شد و به بیشترین مقدار آن از سال 1990 رسید، اما ساخت نیروگاه‌های جدید فقط 3 گیگاوات به ظرفیت آن اضافه کرد.
نیروگاه‌های برق گاز طبیعی
در سال 2014، تولید برق نیروگاه‌های برق گاز طبیعی 2.2 درصد افزایش نشان می‌دهد. سازمان کشورهای توسعه و همکاری اقتصادی OECD در سال 2015 رشدی معادل 7.1 درصد در این نیروگاه‌ها تجربه کردند و این روند تا سال 2016 ادامه داشت. در کشورهای غیر عضو OECD هم روند سال 2015 در سال 2016 تکرار شد.
درحالیکه برای رسیدن به 2DS سال 2025 باید رشد این بخش تولید برق به 2.4 درصد برد، کاهش رشدی که اخیرا مشاهده می‌شود نشان از شکنندگی این روند دارد.
نیروگاه‌های زغال‌سنگ سوز
اگر قرار بر رسیدن به هدف 2DS باشد، بایستی انتشارات نیروگاه‌های زغال سنگ‌سوز تا سال 2025 سالانه 3 درصد کاهش یابد. در سال 2015، ظرفیت جدید نیروگاه‌های زغال سنگ سوز به 84 گیگاوات رسید که 25 گیگاوات آن به مرحله بحرانی رسیده است.
برای اینکه بتوان به 2DS رسید باید روند کاهش راه‌اندازی این نیروگاه‌ها ادامه یابد. در سال 2014 نسبت به سال قبل از آن تولید جهانی زغال سنگ 0.7 درصد افزایش یافت و در این سال این نیروگاه‌ها در تولید برق با سهم 40 درصدی حاکم مطلق بودند.
پیش‌بینی می‌شود در سال‌های 2015 و 2016 تولید زغال سنگ کاهش داشته باشد. از این رو لازم است سیاست‌ها و برنامه‌های انرژی کشورها در جهت کاهش استفاده از این نیروگاه‌ها حرکت کند.
جذب و ذخیره‌سازی کربن
در حال حاضر کل پتانسل سالانه جذب و ذخیره‌سازی کربن بالغ بر MtCO2 30 است اما متوسط ذخیره‌سازی کربن بایستی سالانه به MtCO2 400 برسد تا با روند 2DS در سال 2025 هماهنگ باشد. در حال حاضر پروژه‌های بزرگ جذب و ذخیره‌سازی کربن در حال گسترش هستند و در این میان پروژه‌های جذب و ذخیره‌سازی کربن در بخش صنایع فولاد و بیوانرژی در اولویت هستند.
تقاضای انرژی صنایع
قطع وابستگی تولید صنعتی به تولید انتشارات CO2 برای رسیدن اهداف 2DS ضروری است. رشد سالانه انتشارات CO2 بین سال‌های 2014 و 2025 بایستی در مقایسه با 1.1 درصد فعلی در محدوده 0.1 درصد قرار گیرد و از طرفی انتشارات CO2 در سال 2020 به بالاترین میزان خود برسد.
امروزه بهره‌وری انرژی در بخش صنعت در حال افزایش است و تکنولوژی‌های کم کربن نیز در حال گسترش هستند و در نتیجه میزان نهایی انرژی مصرفی صنایع در حال کاهش است.
برای اینکه بتوان به اهداف 2DS رسید بایستی مصرف انرژی در این بخش به 1.2 درصد در سال تا سال 2025 برسد و انتشار CO2 تثبیت شود.
تقاضای انرژی حمل و نقل
بین سال‌های 2010 تا 2015 انتشارات بخش حمل و نقل سالانه 2.5 درصد رشد داشته است. برای رسیدن به هدف 2DS بایستی بین سال‌های 2015 تا 2025 انتشارات گازهای گلخانه‌ای این بخش تثبیت شود.
انتشارات CO2 بخش حمل و نقل در حال رشد است و آنچه که در توافق پاریس به آن اشاره شده، آنچنان در این بخش کارایی ندارد.
