IPCگازی می‌آید لزوم تشکیل وزارت گاز در کشور

اسدالله قره خانی، سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس در دومین پنل تخصصی «نفحات گاز» درباره خط لوله تاپی و نقش ایران در رویکرد با برنامه های صادراتی در منطقه صحبت کرد.

به گزارش خبرنگار دانش و فناوری «انرژی امروز» اسدالله قره خانی درباره خط لوله تاپی گفت: خط لوله تاپی قادر است ظرفیت 33 میلیارد مترمکعب را پر کند. اما واقعا این میزان ظرفیت کشورهای پاکستان و افغانستان را ارضا نمی کند. 14 میلیارد مترمکعب در سال برای کشوری مثل پاکستان بسیار ناچیز است. اما اگر دیر بجنبیم، این کشورها برای ایجاد پتروشیمی و ارضای نیازهای صنایع ثانویه مثل سیمان و NGV و… با کشورهایی مثل عربستان وارد مذاکره می شوند؛ با این وضع حتی احتمال احداث خط لوله تاپی 2 نیز وجود دارد.

قره خانی در پاسخ به عدم جدیت وزارت نفت در قبال این فرصت ها اظهار کرد: متاسفانه وزارت نفت به دلیل تجربه های ناموفق مثل قرارداد کرسنت و قرارداد IFLNG به چالش کشیده شده است. به دلیل این چالش ها، وزارت نفت اعتماد به نفس و اراده لازم برای بستن قراردادها را ندارد. در حال حاضر این وزارت خانه به دنبال چارچوب و اساسنامه ای مشخص برای قراردادهای صادراتی است تا دیگر با چنین مشکلاتی مواجه نشود. از این رو، در کمیسیون انرژی مجلس قرار بر این شده که الگویی مشابه با الگوی IPC تنظیم شود تا وزارت نفت بر اساس آن جلو رود.

وی در ادامه افزود: فضای موجود در ایران به گونه ایست که کوچکترین قدرت و انعطافی برای طرف ایرانی در مذاکرات وجود ندارد. به عنوان مثال با توجه به شرایط حاضر برای مذاکره با پاکستان، شاید برای برنده شدن مذاکره، لازم باشد مقداری روی قیمت فروش گاز تخفیف داده شود؛ اما کوچکترین اقدام این چنین در ایران به سرعت رسانه ای شده و با بی اطلاعی به گونه ای دیگر مشابه اتفاقی که بر سر فروش گاز جبرانی به ترکیه افتاد، انتشار می یابد. رسانه ها در آن زمان گاز جبرانی قرارداد گازی با ترکیه را گاز مجانی اعلام کردند؛ درحالیکه این گاز جبران طلبی بود که ترکیه به خاطر تغییرات قیمت نفت از ما داشت. این بی اطلاعی و فضاسازی دست وزارت نفت را برای مذاکرات بعدی می بندد. اگر این وضعیت ادامه پیدا کند و واقع بینانه نباشیم جای ما را کشورهای روسیه و آمریکا خواهند گرفت.

در بحث انتقال برق، ترکیه به ما پیشنهاد کرد که برق صادراتی خود را از طریق ایران انتقال دهد و ما حق ترانزیت بگیریم. این حالی بود که می توانستیم در اوج مصرف برق و در 3 ماهه تابستان این برق استفاده کنیم. به علاوه طبق محاسبات ما، حق ترانزیت برق در ایران که بیش از 500 میلیون دلار است؛ نتیجه ای که گرفتیم این بود که این همکاری تماما برای ایران سود دارد. اما متاسفانه وقتی به پای عمل می رسد، مدیران حال حاضر توان تصمیم گیری ندارند. پیشنهاد من این است که شورای مذاکره کننده برای این بحث های بین المللی متشکل از متخصصین حوزه های متختلف داشته باشیم. در بحث گاز نیز همین موضوع مطرح است. ما می توانیم شبکه صادرات منطقه باشیم. امیدواریم در اساسنامه جدید گاز به جای اینکه هر کسی برای خود به صورت پراکنده نظری دهد، به صورت متمرکز به نتیجه برسد.

بازی زیرکانه پاکستان و هند با ایران

سخنگوی کمیسیون درباره نقش پاکستان و رویکرد این کشور پاکستان در قبال گاز ایران تصریح کرد: کشور پاکستان با جمعیتی بالغ بر 200 میلیون نفر همواره به گاز ایران نیاز داشته و دارد. ایران نیز همواره جدیت خود را برای فروش گاز به این کشور همسایه نشان داده است. ایران حتی حاضر شد هزینه ای بالغ بر 500 میلیون دلار در این کشور برای توسعه خط لوله را بپذیرد و به تدریج پول آن را از گاز صادرات جبران کند؛ اما این کشور به دلیل فشارهای آمریکا، اراده لازم برای مذاکره با ایران را ندارد.

وی تصریح کرد: وضعیت تامین انرژی در پاکستان اسفناک است و این کشور برای تامین این نیاز با وجود فشارهای آمریکا دو سناریو LNG قطر و خط لوله تاپی را برگزیده است. پشت پرده سرمای گذاری روی این خط لوله نیز عوامل دیگری مثل بانک توسعه اسلامی، بانک توسعه آسیایی، بانک توسعه سعودی و کشور ترکیه دست به دست هم دادند خط لوله تاپی شکل بگیرد. وزارت نفت اعتقاد دارد که این خط لوله به سرانجام نمی رسد. البته این خط لوله باید مشکلات خود را نظیر حق ترانزیت طالبان، مشکلات و اختلافات پاکستان و افغانستان را حل و فصل کنند.

وی در ادامه عنوان کرد: قراردادهای گازی عمدتا 20-25 ساله است و ما زمانی که فرصت مذاکره با کشوری مثل پاکستان را از دست بدهیم تا حداقل 20 سال فرصتی برای فروش گاز به این کشور را نخواهیم داشت. این درحالیست که می توانیم با کمی انعطاف پذیری و مذاکرات سازنده با دادن و گرفتن امتیازات می توانیم سهمی در این معملات داشته باشیم.

قره خانی در خصوص توسعه میدان فرزاد ب و مذاکره با هندی ها گفت: فرایندهای اکتشاف و توسعه گاز را شرکت های هندی توسعه دادند. از طرفی هندی ها ادعا کردند به دلیل توسعه و اکتشاف این میدان و چون در زمان تحریم نفت شما را خریدیم ما از نظر اخلاقی در اولویت هستیم. پس از مذاکرات مشخصا هندی ها در واقع گاز مجانی می خواهند. این در حالیست که همین هندی ها در حق ایران در زمان تحریم بسیار اجحاف کردند. پول خرید نفت از ایران را در هند به بهانه های مختلف بلوکه کرند و برای طرح های عمرانی خود استفاده کردند

دعوای داخلی بر سر گاز ادامه دارد

اسدالله قره خانی درباره موضوع انتخاب مسئولی واحد برای امور صادرات گاز اظهار کرد: در گذشته ظرفیت گاز ایران قابل مقایسه با نفت نبود، اما امروز به لطف تولیدات گسترده این گاز، این ظرفیت وجود دارد که این بخش به وزارتخانه ای مستقل واگذار شود. در مجلس نیز صحبت هایی برای ایجاد اساسنامه های مختص گاز مطرح شده است. در حال حاضر دوگانگی بین شرکت گاز و شرکت نفت در زمینه مسئولیت گاز وجود دارد. وزارت نفت با اتکا به اقدامات بالادستی در این حوزه ادعای مالیکت آن را دارد درحالیکه شرکت گاز با استناد به بحث صادرات LNG و موارد مشابه خود را در قبال گاز مسئول می بیند که انشالا با اساسنامه های جدید این مشکل برطرف می شود.