نخستین پروژه بالادستی صنعت نفت در مطالعات ارزش به ثمر نشست

برای نخستین بار در تاریخ صنعت نفت کشور، عملیات یکپارچه اسیدکاری گسترده و تمیزسازی با نرخ جریانی بالا در یکی از چاه‌های گازی میدان مشترک پارس جنوبی بدون استقرار دکل حفاری و با استفاده از شناور با تلاش متخصصان مدیریت‌های مهندسی نفت و گاز، تولید و عملیات و ایمنی، بهداشت، محیط زیست و پدافند غیرعامل شرکت نفت و گاز پارس با موفقیت انجام شد.

به گزارش «انرژی امروز» از پایگاه اطلاع رسانی شرکت ملی نفت ایران، با توجه به افزایش تعداد چاه‌های دریایی میدان گازی مشترک پارس‌جنوبی و نیازهای عملیاتی مرتبط با تکمیل چاه‌ها از قبیل اسیدکاری و تمیزسازی با نرخ تولید بالا(High Rate)و همچنین محدودیت‌های موجود در تأمین دکل حفاری و هزینه‌های سنگین استقرار دکل حفاری و تأمین نیازهای پشتیبانی عملیات، انجام عملیات مذکور به صورتRiglessو بدون نیاز به دکل حفاری از اهمیت بسزایی برخوردار است، چرا که زمینه‌ساز کاهش زمان استقرار و هزینه انجام عملیات های دریایی می‌شود.

ثابت نگه داشتن شناور از طریق سامانه مکان‌یابی پویا(DP) و عدم نیاز به لنگر انداختن و اتصال به boat landing سکو، کاهش ریسک بروز نشتی در اتصالات لوله‌های رابط از Burnerتا سر چاه، پیش‌بینی تمهیدات لازم برای حفظ ایمنی کارکنان در برابر نشت گاز سمی H۲S، کمترین مداخله در روال عادی عملیات سکوی تولیدی، به حداقل رساندن حرارت و تشعشعات حاصل از جریاندهی با استفاده از سیستم دیواره آب (Water Curtain) به سمت شناور و تجهیزات و ادوات عملیاتی سکو از جمله حساسیت‌ها و اقداماتی است که در راستای انجام هر چه ایمن‌تر این عملیات مورد توجه قرار گرفته و با موفقیت به انجام رسیده است.

«علی‌اکبر ماجد»، مدیر مهندسی نفت و گاز شرکت نفت و گاز پارس در گفتگویی به تشریح این موفقیت پرداخته که در ادامه می‌آید.

 درخصوص نحوه اجرای عملیات مذکور توضیح بفرمایید

عملیات یکپارچه اسیدکاری گسترده و تمیزسازی چاه شماره ۵ سکوی فاز ۴ میدان گازی پارس جنوبی بدون حضور دکل حفاری و صرفا با استفاده از شناور اسیدکاری Northern Genesisشرکت مهندسی و خدماتی چاه‌پیمای مهرانانجام شد که در این روش تجهیزات جریاندهی شامل Choke Manifold، Burner، Water Curtain و بقیه ادوات مورد نیاز به جای استقرار بر روی دکل حفاری بر روی شناور مذکور مستقر شده و سیال خروجی از چاه از طریق Burner نصب شده بر روی شناور سوزانده شد.

 پیش از اجرای این عملیات پرریسک، چه مطالعات و فعالیت‌هایی برای ایمن‌سازی و صرفه اقتصادی آن صورت گرفت؟

ایده عملیات Riglessاسیدکاری گسترده و تمیزسازی چاه با نرخ تولیدی بالا(High Rate) بدون استفاده از دکل حفاری و صرفا با بکارگیری شناور یاد شده از سوی متخصصان شرکت نفت و گاز پارس مطرح شد و با دستور مدیرعامل این شرکت جهت بررسی و اجرا در دستور کار مدیریت مهندسی نفت و گاز قرار گرفت.پس از ارائه پیشنهاد فنی از سوی شرکت مهندسی و خدماتی چاه‌پیمای مهران، جلسات متعدد فنی و ایمنی با کلیه ذینفعان جهت بررسی و امکان‌سنجی انجام پروژه صورت پذیرفت.

در همین راستا مراحل فنی ارزیابی چگونگی انجام عملیات، ارزیابی ریسک و بازطراحی سیستم جریاندهی چاه از طریق شناور انجام شد و تست تجهیزات جریاندهی بدون گاز(No Gas Test) به همراه تست‌های آزمایشی(Drill) مربوط به ایمنی، آتش،H۲S و ترک شناور صورت پذیرفت.

کلیه مدارک مرتبط شامل مدارک فنی، مهندسی و همچنین مدارک ایمنی شامل Risk Assessment، ERP، SIMPOPS و… در جلسات متعدد با کلیه ذینفعان پروژه مورد بحث و بررسی و تبادل نظر قرار گرفت.

به موازات آن با توجه به ابلاغیه وزارت نفت درخصوص لزوم انجام مطالعات ارزش در تمامی پروژه‌ها، این پروژه به عنوان اولین پروژه بالادستی صنعت نفت از نظر کمیته تخصصی مطالعات ارزش، حائز اهمیت شناخته شد و پس از انتخاب مشاور صاحب‌صلاحیت، مطالعات مربوطه با حضور تیمی متشکل از مدیریت‌های ذیربط در شرکت نفت و گاز پارس و همچنین پیمانکاران اصلی و فرعی و خبرگان، مدیران، کارشناسان و صاحبنظران دارای تجربه مشابه در جلسات متعدد انجام شد.

در مجموع روش پیشنهادی انجام عملیات به صورتRigless، بیشترین امتیازرا از لحاظ کاهش هزینه‌ها در مقایسه با روش‌های مرسوم با دکل حفاری و حتی سایر روش‌های بدون دکل حفاری کسب کرد.

 وجه تمایز این پروژه با پروژه‌های مشابه انجام شده در پارس جنوبی را توضیح دهید

وجه تمایز این پروژه با پروژه‌های مشابه، تعدد و تنوع ریسک‌های عملیاتی است. موفقیت در پروژه منوط به ارزیابی دقیق و مدیریت صحیح ریسک‌های مذکور بود که این مهم به نحو مطلوب و در شرایط کاملاً ایمناجرا شد.

 آیا تا کنون مشابه این پروژه در پارس‌جنوبی انجام شده است؟

عملیات انجام‌شده از نظر استفاده از شناور به منظور جریاندهی گاز با نرخ جریانی بیش از ۷۰ میلیون فوت‌مکعب تا کنون در هیچ‌یک از چاه‌های دریایی کشور اجرا نشده است، اما عملیات اسیدکاری و تمیزسازی بدون حضور دکل حفاری با نصبBurner Boom بر روی پایه میانی پل مشعل سکو(Bridge) و استقرار تجهیزات تست و جریاندهی بر روی سکوی بهره‌برداری در فازهای ۱۶۱۵ و ۲۱۲۰ انجام شده است. همچنین مشابه این عملیات با شناور دیگری در فاز ۱۲ پارس جنوبی با نرخ پایین به اجرا درآمد که طبیعتا جریاندهی با نرخ پایین به تمیزسازی چاه‌های میدان پارس جنوبی بعد از عملیات اسیدکاری منجر نمی‌شود. از این رو تمیزسازی و جریاندهی با نرخ جریانی بالا(بیش از ۷۰ میلیون فوت مکعب) برای نخستین بار با موفقیت از روی شناور مذکور انجام شد.

 نتیجه عملیات انجام شده بر روی تولید چاه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

مقایسه داده‌های قبل و بعد از اسیدکاری چاه مذکور، حاکی از افزایش ۴۷ میلیون فوت مکعب در روز در فشار جریانی سرچاهی ۱۷۵ بار از چاه SPD۵۰۵ است که این امر هم نشان از افزایش پتانسیل تولید چاه مذکور دارد و هم مؤید ضرورت انجام عملیات اسیدکاری به منظور افزایش دوره تولید پایدار از بقیه چاه‌های سکوی یاد شده است.

همچنین زمان تمیزسازی(Clean Up) چاه پس از اسیدکاری ماتریسی به ۲۲ ساعت کاهش یافت که با کسب یک رکورد تازه با توجه به رکوردهای موجود در پارس جنوبی، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.