پوپولیسم علیه بزرگ ترین دموکراسی

فاطمه لطفی | هفته‌نامه صدا

بزرگ‌ترین دموکراسی جهان، بزرگ‌ترین انتخابات جهان را برگزار می‌کند. برگزاری این انتخابات از آغاز تا پایان شش هفته طول خواهد کشید و 969 میلیون نفر واجد شرایط شرکت در آن هستند، یعنی جمعیتی بیش از مجموع جمعیت امریکا، اتحادیه اروپا و روسیه. حدود 15 میلیون نفر در این انتخابات در حوزه‌های رای‌گیری کار خواهند کرد، رای‌گیری در 28 ایالت و 8 قلمرو هند برگزار می‌شود و آرا در سراسر کشور در 4 ژوئن شمارش می‌شود. در انتخابات قبلی نرخ مشارکت بیش از 67 درصد بود. نارندرا مودی، نخست‌وزیر 73 پیروز دو انتخابات قبلی بود. بسیاری از تحلیلگران بر این باورند او برای بار سوم هم برنده این انتخابات خواهد بود.

این خلاصه‌ای بود از یکی از مهمترین انتخاباتی که در حال برگزاری است. انتخاباتی که اگرچه عنوان بزرگ‌ترین انتخابات در بزرگترین دموکراسی جهان را یدک می‌کشد اما سیاستی که نارندرا مودی در هند در پیش گرفته، در حال تضعیف این دموکراسی است. مودی از زمان به قدرت رسیدن سیاست ناسیونالیسم هندو را در این کشور پایه‌ریزی کرده و عملا اقلیت‌های غیرهندو را از این دموکراسی محروم کرده است.

هند دوران مودی اقتصادی رو‌به رشد را تجربه کرده و به عنوان متحد ایالات متحده در برابر چین، تبدیل به کشوری شده است که برای تمام دنیا اهمیت دارد.

مودی طرح‌های حمایتی بسیاری برای فقرای هندی راه‌اندازی کرده است، از جمله 800 میلیون نفر هندی بسیار فقیر که تحت پوشش دریافت غلات رایگان هستند و زنان خانواده‌های فقیر که ماهانه 16.12 دلار کمک‌هزینه دریافت می‌کنند. این طرح‌ها محبوبیتی 75درصدی به مودی داده است.

این درحالی که ناسیونالیسم هندوی مودی باعث شده است که اقلیت‌های غیرهندو خود را شهروند درجه دو بدانند. هند 200 میلیون مسلمان دارد و معمولا خبرهای درگیری بین هندوها و مسلمانان در این کشور نه جدید است نه عجیب. این در حالی است که مودی برای نشان دادن پیوند خود با هند، در مراسم‌ رسمی ژاکتی می‌پوشد که از الیافت بازیافتی تولید شده است. این مدل ژاکت زمانی نمادی بود از جواهر لعل نهرو، و آن را به نام «ژاکت نهرو» می‌شناختند، اما پوپولیسم مودی کاری کرده که حالا هندوها حالا آن را به نام «ژاکت نهرو» می‌شناسند و فروش آن مایه افتخار بسیاری از خرده‌فروشان هندی است؛ ما ایرانی‌ها با این پدیده در زمان احمدی‌نژاد و کاپشن‌های او آشنا شده بودیم.

بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که اگر مودی باز هم بتواند پیروز این انتخابات شود، اجرای سیاست‌های ملی‌گرایانه هندو را ادامه خواهد داد و جامعه بزرگ هند را بیش از گذشته دو قطبی خواهد کرد. یکی از سیاست‌هایی که اجرای آن در دستور کار مودی است، قانون مدنی یکسان‌سازی در سراسر کشور است که بیم آن می‌رود حقوق اقلیت‌ها را برای انجام آزادانه مناسک مذهبی و فرهنگی خود از بین ببرد.

از سویی پیروزی سوم برای حزب مودی، اقتدارگرایی را در این کشور 1.4 میلیارد نفری بیشتر کرده و مردم شاهد عقب‌نشینی نهادهای دموکراتیک خواهند بود، روندی که از زمان به قدرت رسیدن مودی هند همواره شاهد آن بوده است.

و ماجرا به همین‌جا ختم نخواهد شد. یکی از اهداف مودی برای دولت آینده، اصلاح قانون اساسی هند است که قانونی سکولار شناخته می‌شود اما مودی قصد دارد این کشور را به طور رسمی به کشوری هندو تبدیل کند بدون آنکه حقوق اقلیت‌ها به رسمیت شناخته شود. این هدف زمانی امکان‌پذیر خواهد شد که حزب مودی بتواند 400 کرسی پارلمان را به‌دست آورد؛ در این صورت مسیر اصلاح قانون اساسی بر طبق خواسته مودی هموار خواهد شد.

در همین رابطه هفته‌نامه گاردین ویکلی می‌نویسد دموکراسی‌ها زمانی بهترین عملکرد را دارند که رقابت ایده‌ها و رفتار برابر با شهروندان در مدیریت روزمره وجود داشته باشد. اینها در هندی که مودی ساخته یا کم است یا وجود ندارد. اخیرا حزب حاکم مودی، حساب‌های بانکی اعضای احزاب مخالف را مسدود کرده است. گاردین ویکلی معتقد است این اتفاق نمی‌تواند تصادفی باشد که همه سیاستمداران برجسته هندی که توسط مقامات اجرایی و مالیاتی دستگیر شده‌اند متعلق به اپوزیسیون هستند و هیچ کدام از اعضای حزب حاکم نیستند. این درحالی است که از سال 2018، حزب بهاراتیا جاناتا به رهبری مودی حدود 1.25 میلیارد پوند از کمک‌های مالی ثروتمندان دریافت کرده است که بیشتر از مجموع همه احزاب سیاسی دیگر است.

گاردین ویکلی در بخش دیگری از مقاله خود می‌نویسد که شاید مودی در این انتخابات غالفگیر شود. چرایی این غالفگیری به دلیل نگرانی مردم هند از بیکاری، تورم و ناامنی درآمدی است. در این موارد مودی کارنامه ضعیفی داشته است. فساد در حکومت تحت امر مودی بیشتر از قبل بوده و رشد اقتصادی که مودی برای هند به‌ارمغان آورده است به قدری نامتناسب به‌نفع ثروتمندان است که امروزه هند نابرابرتر از زمان حاکمیت استعمار است.

اما هفته‌نامه اکونومیست هم در تحلیلی از دلایل محبوبیت مودی می‌نویسد که علاوه بر کمک‌هایی که مودی به فقرا داشته است، دلیل محبوبیت او، توانایی داستان‌گویی‌اش است. درحالی که بسیاری از مخالفان مودی در رسانه‌ها سرکوب می‌شوند، آنچه که رسانه‌های هندی از مودی به مردم هند نشان می‌دهند فردی‌ست که به شدت متعهد به حل مشکلات مردم عادی‌ست.

مودی رسانه‌ای دارد به نام «مان‌ کی باات» که ترجمه آن می‌شود «افکاری از دل» که در واقع پادکستی‌ست که از سال 2014 آغاز شده و خود مودی این پادکست را اجرا می‌کند. در این پادکست، مودی صرفا نخست‌وزیر یک کشور 1.4 میلیارد نفری نیست، بلکه یک «عموی داستان‌گو» است که داستان‌ها و حکایات عامیانه و پندهای حکیمانه تعریف می‌کند برای شنوندگانش که «هموطنان عزیز»، «دوستان» و «برادرها و خواهرهای» مودی هستند. در هر قسمت از این پادکست، مودی از برادران و خواهرهای شنوده می‌خواهد تا موضوعات و ایده‌هایی را پیشنهاد دهند تا مودی درباره آنها در این پادکست صحبت کند.

اکونومیست 110 قسمت از این پادکست‌ها را تجزیه و تحلیل کرده است. تحلیل‌های اکونومیست نشان می‌دهد که در این پادکست‌ها مودی به ازای هر 100 کلمه، حتما 4 کلمه مثبت و تنها 0.8 کلمه منفی دارد. دستاوردهای هند در همه عرصه‌ها با عبارت «الهام بخش» توصیف می‌شود، در هر قسمت به طور متوسط سه بار از کلمه یوگا استفاده می‌شود، و پشتوانه هر قسمت تمایل به بازگرداندن هند به شکوه گذشته است.

دیگر تحلیل‌ها نشان می‌دهد که به‌عنوان مثال در سال 2018 تمرکز پادکست‌های مودی بر بیستمین سال آزمایش موفقیت‌آمیز سلاح هسته‌ای هند بود، در حالی در سال 2023 تمرکز آن بر انقلاب دیجیتال هند، تلاش‌های ضد تروریسم و ابتکارات برای آموزش مهارت‌های جدید به کارگران بود. در تمامی قسمت‌های پادکست، مودی به پیشرفت جایگاه زنان در جامعه پرداخته و موفقیت در توسعه کشاورزی نوین و فناوری‌های حفاظت از آب‌ها را از قلم نینداخت.

به هر حال نارندرا مودی توانسته است در میان بسیاری از هندوها خود را به عنوان رهبری محبوب جلوه دهد. در سیاست‌ خارجی هم اتحاد هند با ایالات متحده اهمیت مودی را برای غرب بیشتر کرده است. حالا چشم دنیا به انتخابات بزرگ است. انتخاباتی که در آن احزاب مقابل حزب مودی آنچنان قدرتی برای شکست او ندارند.