لذتی به نام رنج صبوری
️قطعا برای شما هم پیشآمده است که در پیادهروهای شهری و بهویژه مقابل اسباببازیفروشیها یا سوپرمارکتها، کودکانی را دیده باشید که جیغ میزنند، پایشان را بر زمین میکوبند و از والدین میخواهند که چیزی برایشان بخرند. آنان با شنیدن هر «گفتم نه» ازسوی پدر یا مادر، مشتی محکم بر ران او میکوبند و به جیغوداد خود ادامه میدهند تا بلکه به هدف برسند! والدین در این شرایط هر نوع توجیهی را که به ذهنشان خطور کند برای کوتاه آمدن کودک به کار میگیرند؛ اما کمتر پیش میآید که این توجیه ها اثرگذار شود. این کودکان در همان لحظه به دنبال لذت از وسیله یا خوراکی مورد نظر هستند و چه لحظاتی بعد، دلزده شوند و بدون هیچ حسی، آن خوراکی یا اسباببازی را به گوشهای پرتاب کنند. من از کودکان عذر میخواهم که برای انتقال منظورم، آنها را سوژه این نوشته کرده ام، چون گویا این ویژگی دیگر فقط متعلق به کودکان نیست!برخی از اندیشمندان مطالعات فرهنگی، ویژگی زندگی امروز را « لذت فوری» یا به تعبیری دیگر «ارضای آنی خواسته ها» میدانند. این مفهوم به کمتحملی و بیصبری افراد برای دستیابی به لذت اشاره دارد و بیانگر آن است که به تاخیر انداختن لذت در زندگی امروزه، امری ناموجه شده است؛ بهگونهای که افراد تمایل دارند دقیقا مانند آن کودکی که در ابتدای این مطلب مثال زدم، لذتهایی را که طالب آن هستند در لحظه تجربه کنند. جمله «من همین الآن اونو می خوام» به بهترین شکل بیانگر معنای لذت فوری است. گویا ما دیگر نمیخواهیم و نمیتوانیم برآورده شدن خواسته های خود را به آینده موکول کنیم یا به تعویق اندازیم. گسترش چای کیسه ای فوری، قهوه فوری، خداحافظی با طبخ غذا و خرید غذای آماده و دوستی های فوری، بیانگر آن هستند که تحمل و صبوری برای دستیابی به لذت، کاهش یافته است.رنج صبوریباید توجه داشت که «لذت فوری»، در مقابل «لذت پس از صبوری» قرار دارد. منظور آن است که دستیابی به لذت، نیازمند تحمل سختیهایی است. تجربه لذت نویسنده شدن، تجربه لذت مشهور شدن، تجربه لذت معلم شدن، تجربه لذت ثروتمند شدن، تجربه لذت مادر شدن، تجربه لذت شاعر شدن، تجربه لذت عارف شدن، تجربه لذت فوتبالیست شدن و تجربه لذت رانندگی با یک ماشین مدرن از آن جملهاند. درواقع این لذتها، در لحظه و فوری به دست نمیآیند و مرهون تحمل قدری رنج و صبوری است و در این میان، باید توجه داشت که بین «آرزو»، و «لذت بردن از تحقق آن آرزو» پلی به نام «رنج و صبوری» قرار دارد.هرچند لذت فوری، ویژگی زندگی امروزه بشر تلقی شده است، اما به نظر میرسد تعجیل برای رسیدن به لذتهای زندگی و برآورده شدن فوری خواستهها به شکل پررنگی به یکی از مهمترین ویژگیهای جامعه ایرانی نیز بدل شده است. شاید در اطرافمان کم نیستند افرادی که در طول یک سال به دنبال دوازده هنر یا حرفه رفتهاند و بهمحض آنکه دریافتهاند این هنر یا حرفه نیازمند طی مسیری سخت و زمانی طولانی است، آن را رها کردهاند؛ اما این همه ماجرا نیست. این روزها یافتن شاعر فوری، ترانهسرای فوری، عکاس فوری، سلبریتی فوری، ثروتمند فوری، مکانیک فوری، نقاش فوری، نویسنده فوری، معلم فوری، راننده فوری، دانشجوی فوری و ورزشکار فوری چندان دشوار نیست. امروزه افراد بهسختی قبول میکنند که برای مثال اگر میخواهند یک عکاس حرفهای شوند باید مدت ها در نیمههای شب از خواب شیرین صرفنظر کنند، به انتظار طلوع خورشید بنشینند تا درنهایت عکسی حرفهای از طلوع خورشید بگیرند. همچنین یا بهدشواری پذیرفته می شود که ممکن است برای نوشتن یک رمان، 10 سال و شاید هم بیشتر زمان صرف شود. چالشی به نام سطحی شدن امورگسترش لذت فوری، پیامدهای اجتماعی خاص خودش را نیز خواهد داشت که «سطحی شدن امور» یکی از آنهاست. شاید به همین دلیل است که این روزها مدام به دنبال آدمهای اصیل و نه فوری، میگردیم. شاید به همین دلیل است که این روزها با شنیدن هرفردی که اسمی در کرده است، بلافاصله نام او را در اینترنت جست وجو میکنیم تا دریابیم که جزو «فوریهاست» یا صبوری و رنج متحمل شده است! درحالی که برخی اندیشمندان معتقدند در مقابل «لذت فوری»، «ملال فوری» هم وجود دارد، به این موضوع باید توجه داشت که یکی از ویژگیهای انسان امروز در کنار لذت فوری، دلزدگی یا ملال فوری است. انسان امروز، زود از لذتهایش خسته میشود و زود به دنبال لذتی دیگر میدود، بله میدود! بی راه نیست که بگوییم لذت و ملال فوری، توصیف زندگی انسان امروزی است!