ایران فاصلهای طولانی با گفتمانهای ترافیکی تخصصی روز دنیا دارد
یک استاد ترافیک از میل مفرط استفاده از خودرو در میان ایرانیان و دانستن اتومبیل شخصی به عنوان شاخص توسعه یافتگی اقتصادی، میگوید.
چه کسی فکر میکرد که اتومبیل یا همان وسیله نقلیه چرخداری که به منظور راحتی جابهجایی آدمها ساخته شده یک روزی بلای جان همان آدمها شود؟ بلایی که سلامت شهروندان و حتی درختها و محیط زیست را تحت الشعاع خود قرار داده است. انتظار پشت چراغ قرمزها، ترافیکهای طولانی و صدای کرکنده بوق و موتورها هنوز باعث کاهش استفاده از خودروی شخصی در خیابانهای شهر نشده است
در همین رابطه، حمید سیادت موسوی در پاسخ به این سوال که چگونه باید میل استفاده از خودروی شخصی در شهر کاهش یابد، توضیح می دهد: برای رسیدن به این هدف ابتدا باید حس تعلق به شهر در شهروندان ساکن تهران ایجاد و افزایش یابد. اینگونه نباشد که گروههای مهاجر به تهران برای دستیابی به شغل ساکن پایتخت شوند و هیچ حس تعلق خاطری به شهر سکونت خود نداشته باشند. ایجاد حس تعلق خاطر میان شهروندان یک حوزه بسیار وسیعی دارد که از واحدهای کوچک همسایگی، خیابان، محله و شهر شروع میشود. درگذشته که تهران متشکل از روستاها و دهات مختلف بود، این حس تعلق خاطر میان ساکنان مشاهده میشد.
به گفته این استاد ترافیک؛ باید انسانهای علاقمند به محله و شهر و همچنین دوستدار محیطزیست پرورش یابند. در نهایت با انجام این کار، بخشهای دیگر هم درگیر این روحیه میشوند. برای مثال تهران با بحران و طغیان زباله روبرو است که دیر یا زود تمامی ساکنان خود را تسلیم زباله خواهد کرد. درحال حاضر منابع سنگین اقتصادی شهر بابت بحران زباله هدر میرود.
وی بخشی از تجربه گسترش خودرومحوری را میل مفرط به استفاده از خودرو میداند و میگوید: در حققیت تمامی کشورها این تجربه را داشتهاند. منتهی در حال حاضر ایران فاصلهای طولانی با گفتمانهای تخصصی روز دنیا دارد. پل صدر در سال 1393 ساخته شد اما در همین تاریخ چنین پلی در شهر سئول تخریب شد.
هماکنون در ایران نوع خودروی شخصی که فرد استفاده می کند میتواند بیانگر طبقه اجتماعی راننده خودرو باشد. سیادت در اینباره عنوان می کند: تقریبا تا سال 1950 میلادی برخورداری مردم از اتومبیل یک شاخص توسعهیافتگی اقتصادی در دنیا محسوب میشد. بعد از گذشت سالها دنیا چند پرده دیگر را تجربه کرده اما ایران هنوز تحت تاثیر موج 1950 میلادی جهان است. همچنان ایرانیان مالکیت خودرو را شاخصهای از توسعهیافتگی و پیشرفت میدانند. یکی از علل مهم این اتفاق عدم ارتباط با فضای علمی و آکادمیک به روز جهان است. بسیاری از شهروندان توکیو بدون هیچ محدودیت مالی و سالها فعالیت حرفهای لزومی به داشتن خودرو نمیبینند؛ این موضوع در کشورهای پیشرفته تبدیل به یک ارزش شده است. نباید گفتمانی (استفاده از خودروی شخصی) که 70 سال پیش کنار گذاشته شده را ایران با قوت و شدت دنبال کند.
به گفتهی این استاد ترافیک برای کاهش میل استفاده به خودرو باید به دو نکته مهم توجه داشت: شهروند مسئول و ارتباط نزدیک با فضای آکادمیک توسعه شهری، توسعه اجتماعی، توسعه انسانی در جهان.
او در مورد ارزش استفاده از خودرو در جوامع مختلف بیان میکند: زمانی که یک شهروند از خودروی شخصی استفاده نکند و بگوید که من اینگونه سهم کمتری در آلودگی هوا خواهم داشت، ارزش تلقی میشود. متاسفانه به اندازه کافی در جامعه ایرانی این ارزش بیان نشده است.
سیادت در مورد توسعه حمل و نقل عمومی طی سالهای گذشته در پایتخت نیز میگوید: البته توسعه خوبی در حوزهی حمل و نقل عمومی اعم از مترو، اتوبوسرانی و … صورت گرفته اما کافی نیست. در حملونقل عمومی یک کلانشهر باید یکپارچگی وجود داشته باشد و گونههای مختلف حملونقلی باید به صورت همافزا با هم شکل بگیرند. درحال حاضر یکی از عوامل توسعه یافتگی اقتصادی در جهان، توسعه شهر مبتنی بر TOD است. باید پرجاذبهترین مقاصد سفر در نزدیکی ایستگاههای مترو و حمل و نقلی احداث شود. متاسفانه در سالهای اخیر بدون توجه به این موضوع، ساختوسازهای بسیاری در زمینهای تجاری و اداری و مراکز پرجاذبه در نقاط مختلف شهر صورت گرفت.
او در ادامه از انسان محور شدن شهر و توسعه حمل و نقل پاک عمومی میگوید: باید پیاده روی به عنوان یک گونه حملونقل و یک حق انتخاب برتر دیده شود. خوشبختانه احداث پیادهروها جزو سیاستهای فعلی شهرداری تهران قرار گرفته است.
، انجام این اقدامات در یک برنامه زمانبندی مشخص موجب حرکت به سمت شهرهای انسانیتر با فضاهای انسانی و همچنین ایجاد تعاملات اجتماعی در گذرها و خیابانها خواهد شد. شهر مکانی است برای تعاملات انسانی، برای توسعه انسانی و همچنین زیستن.
درحال حاضر ایران نتوانسته از رسوبات ذهنی موجهایی که متعلق به دهههای گذشته است، رها شود. یعنی ایرانیان همچنان استفاده از اتومبیل را یک امتیاز میدانند.