روحانی غولهای نفتی آمریکا را به ایران برمیگرداند؟
حسن روحانی، رییسجمهور و نامزد دوازدهمین دوره انتخابات ریاستجمهوری، در آخرین مناظره انتخاباتی قول داد که در صورت تداوم ریاستجمهوری خود تحریمهای غیرهستهای را هم لغو خواهد کرد.
رامین فروزنده، روزنامهنگار و تحلیلگر حوزه انرژی، در یادداشتی در کانال «اقتصاد و نفت» دراینباره نوشت: یکی از کاندیداهای ریاستجمهوری طی چند روز اخیر وعده داده است که دیگر تحریمها را همچون تحریم هستهای، مشروط به برخی شرایط، لغو خواهد کرد. لغو تحریم هستهای باتوجه به اجماع جهانی از دید بعضی صاحبنظران ناممکن به نظر میرسید ولی محقق شد. حال اگر فرض کنیم دیگر تحریمهای اصلی و تاثیرگذار (به طور خاص تحریمهای اقتصادی آمریکا، که در حوزه مبادلات بانکی و تجاری موثر بودند و هستند) نیز بتوانند لغو شوند، نتیجه برای صنعت نفت ایران چه خواهد بود؟
دو دسته از تحریمها، مستقیما اقتصاد و نفت ایران را هدف گرفتهاند که هنوز پابرجا هستند:
تحریمهای ISA: این تحریمها در ابتدا برای مقابله با بیع متقابل وضع شدند و به طور خاص شرکت آمریکایی کونوکوفیلیپس، بزرگترین شرکت مستقل بالادستی نفت جهان، اولین قربانی آن بود. مذاکرات این شرکت با مقامهای ایران برای توسعه دو میدان، از سال 1370 شروع شد و پیش از رسیدن به توافق، در نتیجه تحریمهای ISA (که بعضاً به نام طراح آن، داماتو خوانده میشود) از ایران کنار کشید.
تحریمهای بانکی و مالی: مشهورترین تحریمها در این دسته با موارد ذیل مرتبط هستند:
1- فراهمسازی اجازه دسترسی غیرمجاز ایران به نظام بانکی آمریکا به عنوان نقض دو قانون
2- دسترسی ایران به نظام مالی آمریکا
3- ارتباط با بانکهای تحریمشده ایران
4-پولشویی
در صورت لغو تحریمهای فوق، مبادلات دلاری به حالت عادی بازمیگردد و نظام بانکی ایران میتواند به راحتی با بانکهای اروپا (و احتمالا آمریکا) ارتباط داشته باشد. تاثیر این موضوع بر کاهش هزینههای پروژهها و سهولت تامین مالی روشن خواهد بود.
با درنظر گرفتن این موضوع که تقریبا هیچ یک از تحریمهای فوق به سالهای پایانی دهه 1350 و ابتدایی دهه 1360 بازنمیگردند، میتوان آنها را تحریمهایی دانست که طی زمان شکل گرفتهاند و هیچ ارادهای برای لغو آنها وجود نداشته است.
میتوان تصور کرد که تحریمهای هستهای نیز در صورت عدم وجود یک اراده به لغو، همچون تحریم داماتو و … باقی میماند و لغو نمیشد.
از این حیث، گذشت زمان مانعی بر لغو تحریمهای فوق نیست و انتظار میرود در صورت فراهم آمدن اراده لازم از سوی هر دو طرف، تحریمهای نفت و اقتصاد ایران لغو شوند.
لغو تحریمهای فوق موجب حضور شرکتهای تراز اول نفت دنیا در ایران همچون اگزونموبیل، شورون و کونوکوفیلیپس، و خدماتدهندگانی همچون هالیبرتون و بیکرهیوز، خواهد شد؛ چنانکه بسیاری از این شرکتها باوجود مشکلات امنیتی هماکنون در عراق حضور دارند.
همچنین، با تسهیل مبادلات بانکی، هزینه تمامشده پروژهها و زمان اجراء آنها، کاهش مییابد و تامین مالی بعنوان گلوگاه مهم توسعه صنعت نفت، با سهولت صورت خواهد گرفت.