دنیا در حال خشک شدن است
کیپ‌تان در حال خشکی کامل است اما این شهر در میان شهرهای درگیر با خشکسالی هم تنها نیست و نمونه‌های مشابه آن در دنیا وجود دارند. در واقع تمام دنیا در حال خشک شدن است. گویی دنیا را چلانده باشی و روی یک بند رخت پهن کرده باشی.
به گزارش خبرنگار بین‌الملل «انرژی امروز» دانشمندان هر روز نسبت به بی‌آبی شهرهای مختلف دنیا هشدار می‌دهند. اروپا، آمریکا، آسیا، آفریقا، استرالیا… دیگر جایی از دنیا باقی نمانده است که کسی نگران خشکسالی در آن نباشد. حالا دیگر تمامی دنیا در حال خشک شدن است.
روز صفر کیپ‌تان
روز صفر روزی است که آب در کیپ تان ته می‌کشد و تمام می‌شود. این یک واقعیت است.
سه سال خشکسالی در این منطقه منابع آب کیپ‌تان را کاملا از بین برده است. در ابتدای سال 2014 این منابع آب پر از آب بود. اما تخمین‌های ابتدای ژانویه 2018 نشان می‌دهد که سطح آب هم‌اکنون 26 درصد ظرفیت قبلی آن است. اگر این سطح آب به 13.5 درصد برسد، مقامات مجبور خواهند شد آب لوله‌کشی را قطع کنند و توزیع آب با نظارت آن‌ها انجام گیرد.
سکنه کیپ‌تان روزانه 25 لیتر جیره آب خواهند داشت، در مقابل هر آمریکایی 15 برابر این جیره در روز آب مصرف می‌کند. از حالا بازار سیاه آب هم به وجود آمده است اما فقرای شهر، که پیش از این هم آماج حملات بحران‌های دیگر هم بوده‌اند، احتمالا نخواهند توانست از پس هزینه‌های گزاف آب برآینده.
هر کس در باره روز صفر گمانه‌زنی‌هایی دارد. با تلاش‌هایی که در جهت حفاظت از منابع آبی صورت گرفته است، و اغلب موفقیت‌آمیز هم بوده، چندین بار این روز صفر به عقب انداخته شد. اگر مصرف آب همچنان کم باشد شاید تا سال 2019 هم این منابع آبی دوام بیاورند.
اما اگر رخدادهای غیرقابل پیشگیری، این تلاش‌ها را از بین ببرند، بازهم چیزی وجود دارد که مقامات این شهر نمی‌توانند آن را پیش‌بینی کنند: باران دوباره کی باریدن خواهد گرفت.
تا زمانی که خشکسالی ادامه دارد، کیپ‌تان با یک فاجعه زیست محیطی و عمومی دست و پنجه نرم خواهد کرد. اما این شهر آفریقای جنوبی فقط یکی از چندین شهر دنیاست که با مشکل کم آبی دست و پنجه نرم می‌کند. اخیرا انجمن منابع جهانی با بررسی داده‌های مصرف آب در دنیا و الگوهای اقلیمی به این نتیجه رسیده است که تا سال 2040 بیشتر مناطق دنیا با تنش آبی درگیر خواهند بود و در این میان 33 کشور مشکلات حادتری با خشکسالی خواهند داشت.
کیپ‌تان فقط یکی نمونه از بحرانی است که بشر پیش‌روی خود دارد.
بولیوی
بر اساس اعلام وب‌سایت پاپیولار ساینس، به دلیل محو کامل یخچال‌های آند، کاهش شدید باران و خشکسالی طولانی مدت بیشتر منابع آب آشامیدنی لاپاز، پایتخت پولیوی را در سال 2017 خشکانده است.
عملیات‌های معدن‌کاری نیز در کاهش منابع آبی این کشور موثر بوده‌اند. آنچه که در کیپ‌تان رخ می‌دهد پیش از این در شهر 2.5 میلیون نفری لاپاز اتفاق افتاده است.
تانکرهای آب در حالی آب را به مناطق بی‌آب می‌رسانند که حفاظت از این تانکرها برعهده ارتش گذاشته شده است در حالی که آلودگی و خرابکاری عمدی منابع آبی، زندگی بحرانی این شهر را بدتر هم کرده است.
مراکش
هندوانه‌ها مقصر اعتراضات سال گذشته نسبت به خشکسالی مراکش بودند. صادرات کشاورزی این کشور آفریقای شمالی، که معمولا محصولاتی هستند که تقاضای خارج از فصل بازارهای اروپا را تامین می‌کنند، درصد بالایی از تولید ناخالص داخلی این کشور را از آن خود کرده‌اند.
کشاورزان مراکشی برای کشت محصولات بسیار آب‌بر چون هندوانه، آن هم در طول دوره 30 ساله خشکسالی این کشور، هر آنچه منبع آب در این کشور بود را خشکانده‌اند.
در اکتبر 2017، به دلیل کمبود آب، دولت آب منطقه کشاورزی زاگورا را قطع کرد. در این منطقه آب آشامیدنی سالم به ندرت پیدا می‌شود و در نتیجه مردم به سرعت به خیابان‌ها ریختند و سر به شورش نهادند.
دولت هنوز نتوانسته کاری برای حل مشکل یا تشویق برای کاهش مصرف آب در این کشور انجام دهد.
بنگلادش
سه چهارم سطح زمین از آب پوشانده شده است اما بیشتر این آب قابل خوردن نیست. در ساندرابانز، بزرگ‌ترین جنگل مانگروی دنیا در سواحل بندگلادش، این پارادوکس، تلاش‌های روزانه روستائیان این منطقه را برای رسیدن به آب آشامیدنی بیشتر و بیشتر، نمایان‌تر می‌کند.
با تشدید تغییرات اقلیم، و با آب شدن یخ‌های گرینلند و شمالگان، سطح آب دریا مرتبا بالا می‌آید. در ساندرابانز که پست‌تر از سطح آب دریاست، آب دریا وارد منابع آب آشامیدنی زیرزمینی می‌شود و قابلیت استفاده آن را برای سکنه شهر از بین می‌برد.
درختان مانگرو این نمک را فیلتر می‌کنند اما کلیه‌های سکنه این منطقه چنین قابلیتی ندارند. اگر یک فرد آب نمک بخورد، به دهیدراسیون مبتلا می‌شود. کمبود آب باعث شده است که مهاجران اقلیمی به داکا، پرجمعیت‌ترین شهر دنیا مهاجرت کنند. اما در خانه جدید هم چندان آسایشی نخواهند داشت. منابع آب این شهر متناسب با جمعیت رو به رشد آن نیست و میلیون‌ها حاشیه‌نشین این شهر به آب سالم دسترسی ندارند.
ایالات متحده آمریکا
برای بسیاری از سکنه ایالات متحده، آب سالم آشامیدنی یک موضوع کاملا واضح و آشکار و غیرقابل انکار است به طوری که در این کشور شاید نتوان دوباره به دوش دو دقیقه‌ای با 5 گالن آب فکر کرد.
سیاست‌های حفاظتی از منابع آب در ایالات متحده به کمک آمده است اما در اکثر مواقع همین که نشانه‌های کاهش خشکسالی خود را نشان می‌دهند مصرف آب هم به سرعت بالا می‌رود، در حالی که روش عاقلانه این است که آب روزهای بارانی را برای روز مبادا ذخیره کرد.
اما واقعیت این است که در ایالات متحده دسترسی به آب اصلا به طور متعادل انجام نشده است. تغییرات اقلیم و خشکسالی طولانی مدت باعث شده است رودخانه کلرادو به سرعت در حال خشک شدن باشد، و 30 میلیون نفر جمعیت 7 ایالات در شرایط کم‌آبی قرار گیرند.
و در برخی مناطق کم‌درآمد، اجتماعات روستایی سراسر کشور، اهمیتی ندارد که شاید تغییرات اقلیم باعث شود شیر آب کلا قطع شود. مثلا در شهر ساندبرانچ، در کنار آسمان‌خراش‌های دالاس، سکنه آب آشامیدنی خود را به دلیل آلودگی‌هایی که در 1950 توسط معادن به وجود آمده است از دست داده‌اند. سکنه فلینت میشیگان هم از سال 2015 آب بطری شده استفاده می‌کنند چون در آب آن‌ها سرب وجود دارد.
ایران
دانشمندان متخصص تغییرات اقلیم بر این باورند که هیچ کجای دنیا به اندازه خاورمیانه از تغییرات اقلیم آسیب نخواهد داد به طوری که این پیش‌بینی‌ها می‌گویند در دهه‌های آینده سواحل خلیج فارس قابل سکونت نخواهد بود.
عوارض تغییرات اقلیم هم اکنون هم به صورت کمبود بارش در این منطقه حکم‌فرما شده است. به طوری که براساس اعلام شرکت مدیریت منابع آب ایران، بارش سال آبی 96-97 ایران از میزان بارش مدت مشابه در خشک‌ترین دوران سال آبی هم کمتر بوده است.
آنچه که تمام کشورهای درگیر در خشکسالی دارند را ایران به یکجا دارد. خشکسالی کیپ‌تان، توسعه صنعتی با آلودگی آب و کاهش آب بولیوی، کاشت هندوانه صادراتی مراکش، مهاجرت روستاییان بنگلادشی به پایتخت این کشور داکا، که خود با کمبود آب مواجه است و صرفه‌جویی نکردن آمریکایی‌ها در مصرف آب… همگی در ایران به یکجا جمع شده است.
کمبود بارش در کل منطقه باعث رها شدن زمین‌کشاوزی و توسط کشاورزان و مهاجرت آن‌ها به شهرها شده است. علاوه بر عوارض اجتماعی مهاجرت روستائیان به شهر، این رها شدن زمین‌های کشاوری منبع تولید گرد و خاک است که باعث تشدید عوارض خشکسالی و تغییرات اقلیم هم می‌شود.
از سویی عدم تامین حق‌آبه رودخانه‌ها با کاهش بارندگی‌ها، موجب خشک‌شدن تالاب‌ها و ایجاد کانون‌های گرد و خاک می‌شود.
روز 18 اسفند ماه 1396، در منطقه ورزنه، درگیری بین اهالی دو استان اصفهان و یزد صورت گرفت. هرچند این درگیری اولین بار نیست که در ایران رخ می‌دهد و موارد مشابه به آن را در استان‌های خوزستان، چهارمحال و بختیاری، خراسان جنوبی، و… شاهد بوده‌ایم، اما این درگیری‌ها آخرین آن‌ها هم نخواهند بود.
مشاور وزیر نیرو و مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران با بیان این‌که سرانه آب کشور یک سرانه بحرانی است، گفت: ورودی به سدها در سال گذشته در کل کشور تقریبا ۱۴ میلیارد متر مکعب بود که این عدد امسال به حدود ۱۰میلیارد متر مکعب رسیده و کاهشی حدود ۲۷ درصد دارد. این عدد در استان خوزستان حدود ۳۴ تا ۳۵ درصد نسبت به سال گذشته کاهش داشته است.
