فاز ۱۱ همچنان بلاتکلیف
در حالی که خروج توتال از قرارداد طرح توسعه فاز ۱۱ میدان گازی پارس جنوبی وارد هشتمین ماه خود شد و به گفته مسئولان قرار بود شرکت ملی نفت چین جایگزین توتال در قرارداد شود، سرنوشت این فاز همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.
زمانی غول‌های نفتی در فضایپسابرجام و بعد از اینکه قراردادهای جدید نفتی (IPC) از سوی وزارت نفت معرفی شده بود، برای حضور در صنعت نفت ایران یکی پس از دیگری پای میز مذاکره برای حضور قرار گرفتند. در بین این شرکت‌ها قرعه فال برای امضای نخستین قرارداد در قالب IPC به نام توتال، شرکت نفت و گاز فرانسوی افتاد.
مذاکرات با شرکت توتال به منظور تهیه توافقنامه نهایی( HOA ) جهت توسعه و بهره برداری فاز ۱۱ پارس جنوبی در قالب قراردادهای جدید نفتی ایران از اوایل اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۵ آغاز و رئوس توافق در تاریخ ۱۸ آبان همان سال بین شرکت ملی نفت ایران و مشارکت توتال CNPCI و پتروپارس به امضا رسید.
در نهایت ۱۲ تیرماه سال ۱۳۹۶ مراسم امضای قرارداد توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی با کنسرسیومی متشکل از شرکت فرانسوی توتال با سهم ۵۰.۱، شرکت چینی CNPC با سهم ۳۰ درصد و شرکت ایران پتروپارس با سهم ۱۹.۹ درصد برگزار شد. ارزش این قرارداد ۴.۸ میلیارد دلار و مدت زمان آن، ۲۰ ساله بود که قابلیت تمدید تا ۲۵ سال هم داشت. قرار بود اولین تولید این فاز ۴۰ ماهه آغاز شود و ظرف ١٠ سال هزینه سرمایه‌گذاری آن از محل در اختیار قراردادن بخشی از محصول فاز ١١ پارس جنوبی یعنی میعانات گازی تسویه شود.
کارنامه توتال در فاز ۱۱ چه می‌گوید؟
آنطور که نفتی‌ها می‌گویند طی زمانی که توتال در ایران فعالیت کرد اولین جکت فاز ۱۱ پارس جنوبی توسط شرکت‌های ایرانی ساخته شد، دفتر توتال در ایران شروع به کار کرد، کار توتال در فاز ۱۱ طبق زمان‌بندی پیش رفت، مناقصه برگزار شد و توتال ۹۰ میلیون دلار در فاز ۱۱ هزینه کرد.
چرا توتال بعد از 3 ماه ایران را ترک کرد؟
در حالی که توتال فعالیت خود را در فاز ۱۱ آغاز کرده بود با خروج آمریکا از برجام سیاست بر نفت سایه انداخت و تهدیدهای ترامپ، رئیس جمهور آمریکا ترس به تن همه شرکت‌های بین‌المللی از جمله توتال انداخت. ترامپ اقدام به اعمال تحریم‌های نفتی علیه ایران کرد و همه شرکت‌های خارجی که با ایران تعامل نفتی داشتند را تهدید کرد اگر تعامل نفتی با ایران را ادامه دهند آنها را تحریم خواهد کرد.
البته توتال صراحتا اعلام نکرد از فاز ۱۱ خارج خواهد شد و اندکی بعد از تصمیم ترامپ زمزمه‌های رفتن را آغاز کرد. زمزمه‌هایی که در خلل آن اعلام کرد سعی خود را برای دریافت معافیت از آمریکا می‌کند، اما این امر هرگز محقق نشد و در نهایت توتال در ۲۹ مرداد سال جاری، تقریبا یک سال بعد از امضای قرارداد و حدود چهار ماه بعد از خروج آمریکا از برجام به صورت رسمی ایران را ترک کرد.
تکلیف فاز ۱۱ بعد از توتال
سوالی که بعد از این اتفاق ذهن جامعه را به خود درگیر کرد این بود که چه جریمه‌ای در انتظار توتال به دلیل بدعهدی از قرارداد نشسته است؟ سوالی که بیژن زنگنه، وزیر نفت به آن این‌طور پاسخ داد که مقوله‌ای به نام جریمه مطرح نیست، اما مبلغی که توتال تاکنون هزینه کرده تا پایان انجام پروژه به آنها عودت داده نمی‌شود.
بعد از خروج توتال از فاز ۱۱ وزارت نفت اعلام کرد طبق قرارداد شرکت چینی CNPC جایگزین توتال خواهد شد. در آن زمان غلامرضا منوچهری- معاون سابق مدیرعامل شرکت ملی نفت -اعلام کرد `شرکت چینی مشکلی در تامین سرمایه طرح ندارد. در واقع نه تنها شرکت چینی بلکه شرکت ایرانی هم در زمینه تکنولوژی توانایی لازم برای بهره‌برداری از فاز ۱۱ را دارد و ممکن است در زمینه به کارگیری سیستم تقویت فشار که قرار بود توسط توتال صورت بگیرد و الگوی سایر فازهای پارس جنوبی شود دچار مشکل شود. البته تا رسیدن به این مرحله زمان زیادی باقی مانده است. `
فاز ۱۱ چشم انتظار چینی‌ها
در حال حاضر با گذشت حدود هشت ماه از احتمال جایگزینی چینی‌ها با توتال هنوز این امر محقق نشده است. حتی چندی پیش برخی اخبار از خروج CNPC از قرارداد خبر دادند، هرچند این خبر از سوی منابع رسمی تایید نشد اما به نظر نمی‌رسد حضور چینی‌ها هم قطعی باشد.
اواخر بهمن‌ماه سال گذشته بود که زنگنه در تشریح آخرین وضعیت قرارداد توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی گفت: ۸۱ درصد قرارداد توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی به صورت رسمی به CNPC چین منتقل شده و مذاکراتی با این شرکت صورت گرفته که مشخص شود این شرکت برای اجرا چه می‌کند.
وی با بیان اینکه از زمانی که کار توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی متوقف شده CNPC اقدامی نکرده است، افزود: در سفری که رئیس مجلس در هفته جاری به چین خواهد داشت و بنده نیز ایشان را همراهی می‌کنم یکی از بحث‌ها و مذاکرات قرارداد توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی است.
زنگنه در آخرین نشست خبری خود در این مورد توضیح داد: مذاکرات ادامه دارد. قرار است یک هیات عالی رتبه از چین برای مذاکره به ایران بیاید. آنها قول داده‌اند به زودی به ایران خواهند آمد.
