انتخاب گازپروم: پرداخت نقدی به جای گاز
دولت گرجستان شرایط تازه غول انرژی روسیه – گازپروم – را برای استفاده از خاک این کشور در انتقال گاز به ارمنستان پذیرفته است. اما نتیجه این توافق با انتقادهای جدی از سوی مخالفان حکومت و کارشناسان داخلی انرژی مواجه شده است.
به گزارش خبرنگار بین الملل انرژی امروز، تاکنون دولت از شرح جزئیات این توافق سر باز زده، اما پرواضح است که تا مدت زمانی نامعلوم، گرجستان سهمی از گاز در قبال حق استفاده از قلمرو خود دریافت نخواهد کرد، زیرا روسیه تصمیم گرفته است به عوض گاز، پرداخت نقدی داشته باشد. پیشنهادی که مدتها قبل نیز موضوع کشمکش بین دو کشور قرار گرفته بود.
در 10 ژانویه و طی ملاقاتی در مینسک، وزیر انرژی گرجستان و مقامات شرکت گازپروم اکسپورت توافق کردند که تا دو سال آینده، حق استفاده از خاک گرجستان برای انتقال گاز به صورت نقدی پرداخت شود. به گفته النا بورمیستروا، مدیرکل گازپروم اکسپورت، نتایج موفقیت آمیز مذاکرات که برای هر دو طرف ایده آل به نظر می رسید بیانگر آن است که تا پایان 2018، گرجستان هیچ ادعایی در مورد سهم گاز نخواهد داشت.
خط لوله روسیه به ارمنستان که بخش اعظم گرجستان را دربر گرفته بود، به این کشور امکان می داد تا بخشی از گاز انتقال یافته – بالغ بر 13 درصد – را برای تامین نیازهای داخلی خود استفاده کند. اما به عقیده بسیاری از کارشناسان، توافق جدید از حساسیت ویژه ای برخوردار است زیرا وابستگی بیشتر گرجستان به روسیه را دربر خواهد داشت، موضوعی که در سال 2008 نیز باعث شد چند ماهی دو کشور مواضع خصمانه ای نسبت به یکدیگر اتخاذ کنند.
سال گذشته، هزاران نفر از مردم گرجستان با هدف مخالفت علیه مذاکرات زنجیره انسانی به طول 7 کیلومتر تشکیل داده و در خیابانها فریاد نه به گازپروم سر دادند. این تظاهرات که توسط جنبش های ملی سازماندهی شده بود، مسکو را به استفاده از اهرم گازپروم برای ممانعت از نزدیکی روابط گرجستان با غرب متهم می کند.
اما وزیر انرژی گرجستان طی بیانیه ای اعلام کرده که این توافق، هیچ خطری در مورد وابستگی بیشتر کشور به منابع روسیه دربر نداشته و منافع هر دو طرف درنظر گرفته شده است. به گفته وی، مذاکرات فقط و فقط بر سر چگونگی پرداخت حق استفاده از قلمرو گرجستان بود و هیچگونه اعمال فشاری از سوی روسیه به گرجستان صورت نگرفته است. اما جنبش متحد ملی، بزرگترین حزب مخالف دولت، از وزیر خواست تا جزییات توافق را به مجلس ارائه کند.
به اعتقاد اکثریت نمایندگان مجلس گرجستان، با این توافق، روسیه صددرصد توانسته به اهداف خود دست یابد، زیرا این قرارداد نه تنها از منظر امنیت انرژی، بلکه از جنبه اقتصادی نیز زیان آور خواهد بود.
بیش از یک دهه، گرجستان بخشی از نیاز داخلی گاز طبیعی خود را در قبال حق ترانزیت گاز به ارمنستان، از روسیه دریافت می کرد و این قرارداد، هر سال تجدید می شد. اما طی سال های اخیر، طرف روسی قرارداد مصرانه بر پرداخت نقدی حق ترانزیت اصرار داشت، اما طرف گرجستانی قرارداد نیز از قبول آن امتناع می ورزید، اما در نهایت، این غول بزرگ انرژی روسیه بود که توانست مقامات گرجستان را مغلوب سازد.
