تحقق اقتصاد  مقاومتی با توسعه ایمنی و هوشمند سازی سیستم‏های گازرسانی

3 سال و 3 د هه حضور و تجربه د ر صنعت گاز به او آموخته است د غد غه اصلی اش، ایمنی و سلامت جان مرد م باشد  و برای آن از هیچ تلاشی د ریغ نمی کند. اگرچه اند ک زمانی است که مسئولیت هد ایت شرکت گاز استان تهران را برعهد ه گرفته، اما تمام مد ت خد مت خود  را د ر استان تهران بود ه و به بخش های مختلف صنعت گاز خد مت رسانی کرد ه است. «مهند س احمد  د ارابی» معتقد  است، وابستگی ما به گاز، مخصوصاً د ر کلان شهری چون تهران، با توجه به قرار گرفتن بر گسل شهر، اگر به خوبی مدیریت نشود ، حواد ث جبران ناپذیری را د ر پی خواهد  د اشت. او برای پید ا کرد ن راه حلّ این مشکل، از زلزلۀ ژاپن د رس گرفته است و با مشورت از آنها درصد د  است تا راهکاری مطمئن برای برون رفت از آن پید ا کند.مد یرعامل شرکت گاز استان تهران که فارغ التحصیل رشتۀ مهند سی مکانیک از د انشگاه صنعت نفت است، استفاد ه از برق به جای گاز را عامل مهمی می د اند که از صرفۀ اقتصاد ی بالایی نیز برخورد ار است.

در برنامه کوتاه مدت 2 ساله در تلاشیم سیستم های هوشمندی را طراحی کنیم که به محض بروز حادثه روی خط به صورت خودکار، گاز از نزدیک ترین ایستگاه قطع شود.

     شرکت گاز استان تهران ازجمله شرکت هایی است که با توجه به تبصره 2 بند  (ق)، گازرسانی گسترده ای به شهرها و روستاهایش داشته است. بفرمایید  وضعیت گازرسانی در این استان چگونه است؟

     بخش شهری ما د ر استان تهران 98 99 د رصد  گازرسانی شد ه است و تنها شهر گازرسانی نشد ه استان تهران، شهر شمشک است که قرار است بخش اول آن تا هفته دولت و بخش د وم آن تا د هه فجر به بهره برد اری برسد . از 558 روستای این استان نیز فقط 59 روستا که عمد تا صعب العبور هستند ، باقی ماند ه است که با این حساب در بخش روستایی میزان گازرسانی به 98 د رصد  رسید ه است. البته باید  این نکته را خاطرنشان کرد  که هزینه گازرسانی به این روستاها به د لیل صعب العبور بود نشان بالاست.

     منظورتان این است که گازرسانی به روستاهای باقی ماند ه اقتصاد ی نیست؟

     د ر تبصره قانونی بند  (ق) شرط شد ه است که گازرسانی به روستاها د ر صورتی انجام شود  که هزینه نصب هر انشعاب، 6 میلیون تومان شود ، د رحالی که هر انشعاب در روستاهای باقی ماند ه به د لیل صعب العبور بود ن، بیش از 20 میلیون تومان هزینه می برد  و د رنتیجه، صرفه اقتصاد ی ند ارد .

      چه راهکاری برای رفع این موضوع د ارید ؟

     موضوع این است؛ از آنجا که برخی روستاهای یک شهر گازرسانی شد ه اند، این توقع را نه تنها برای مرد م روستاهای همجوار بلکه برای نمایند گان آن شهر نیز ایجاد  کرد ه است که روستای آنها نیز باید  گازسانی شود ، د ر حالی که باتوجه به بند ق این امکان وجود  ند ارد . مگر آنکه سرانه هر انشعاب بیشتر شود  که کارشناسان آن را اقتصاد ی و به صرفه نمی د انند .

     آیا نمی توان از راهکارهای اقتصاد ی د یگر برای گازرسانی به این روستاها ازجمله گازرسانی از طریق CNG  یا بهره گیری از انرژی های تجدیدپذیر استفاد ه کرد ؟

      واقعیت این است که اگر د ولت انرژی برق را به صورت رایگان د ر اختیار این روستاها بگذارد، مقرون به صرفه تر است تا اینکه هزینه ای هنگفت برای روستایی که فقط 20 خانوار د ارند ، انجام د هد . اما همه فکر می کنند ، انرژی جایگزین و راحت، فقط گاز است. د ر خصوص طرح CNG نیز زمانی صرفه اقتصاد ی د ارد  که فاصله روستاها زیاد  باشد. این طرح د ر تهران حتی بیش از گازرسانی هزینه بر است و به طور کلی د ر تهران رد  شد  و فقط از این طرح د ر روستاهای هاجرآباد ، ترکمن د ه استفاد ه خواهد شد.

     د ر این روستاها امکان گازرسانی وجود  ند اشت؟

     امکان پذیر بود، اما به د لیل اینکه منطقه حفاظت شد ه بود ، اجازه گازرسانی د اد ه نشد  و ما مجبور به استفاد ه از روش CNG خواهیم شد.

     شما د ر صحبت هایتان اشاره به استفاد ه از برق به جای گاز د ر برخی روستاها کرد ید . این پیشنهاد  به چه د لیل تاکنون اجرایی نشد ه است؟

      این پیشنهاد  از طرف د ولت و مجلس مورد  تأیید  نیست. آنها معتقد ند  برق د ر حال حاضر، زیرساخت‏های لازم را ند ارد . د ر حالی که ما معتقد یم با نیمی از هزینه گاز، می توان از برق استفاد ه کرد  که به مراتب برای د ولت اقتصاد ی تر است.

      برای حلّ این معضل چه باید  کرد ؟

      وابستگی ما به گاز و وجود  70 د رصد ی آن د ر سبد  انرژی اگرچه جای افتخار د ارد ، اما خود  یک تهد ید  محسوب می شود . د رست است گاز یک فرصت خوب است، اما همین فرصت خوب، د ر صورت بروز یک مشکل خود  یک تهد ید  بزرگ است و این جای نگرانی د ارد . از طرفی 97 د رصد  شهرهای ما روی گسل زلزله است. حواد ثی همچون شهران و پلاسکو و فرونشست های تهران، نگران کنند ه است و باید  راهکاری ارائه شود  تا گاز از د اخل شهر جمع شود. د ر واقع د ر یک طرح بلند  مد ت، گاز از د اخل شهر بیرون رود.

     چه راهکاری برای برون رفت از این تهد یدها د ر شرایط اضطراری د ر تهران ارائه می د هید ؟

    راهکارهای زیاد ی برای این موضوع مطرح است. برای مثال د ر تهران تمایل برای ایجاد  نیروگاه های مقیاس کوچک (CHP) وجود  د ارد  که خود شان برق را تولید  می کنند  و سپس مازاد  آن را به اد اره برق می فروشند . ما باید  به سمت و سویی برویم که مصرف گاز د ر شهرها را به د لیل حواد ث د ر زمان زلزله و فرونشست ها، کم کنیم. د ر بررسی های زلزله ژاپن، مشخص شد که 30 د رصد  خسارت ها ناشی از زلزله بود ه است و 70 د رصد  مابقی ناشی از نشت گاز و حواد ث پس از آن بود ه است.

     ما د ر گام اول برای برون رفت از حواد ثی همچون زلزله، تعاملاتی با ژاپنی ها برقرار کرد یم و د ر تلاش هستیم راهکارهای ارائه شد ه آنها برای برون رفت از این حاد ثه را بررسی کنیم. د ر همین راستا فقط برای مقاوم سازی تهران برای امسال و سال آیند ه، 500میلیارد  تومان بود جه مصوب شد ه است. د ر برنامه کوتاه مد ت 2ساله د ر تلاشیم سیستم های هوشمند ی را طراحی کنیم که به محض بروز حاد ثه روی خط به صورت خود کار، گاز از نزد یک ترین ایستگاه قطع شود .

     گام د وم، طرح اقتباسی از ژاپن است که د ر آن، اتاق کنترل مرکزی طراحی شد ه است که از این طریق بتوانیم بر شرایط کنترل د اشته باشیم.  استفاد ه از سیستم هوشمند  اسکاد ا د ر شرایط بحرانی، گام بزرگی د ر این راستاست، زیرا د ر زمان حاد ثه، هشد ار می د هد  تا گاز منطقه ای که مرتبط با آن قسمت از خط آسیب د ید ه است، خود به خود  قطع شود .

     در طرح اقتباسی چه میزان پیشرفت د اشته اید  و چقدر از کار باقی ماند ه است؟

     این طرح 3 مرحله د ارد  که د ر مرحله اول آن که از 1385 آغاز شد ه، شیرهای بین جوشی که هر کد ام یک بمب محسوب می شد ند ، جمع آوری شد . از 120 هزار شیر، 3500 شیر باقی ماند ه است که آنها نیز پراکند ه اند  و تا پایان 1397 جمع آوری  خواهند شد. مرحله د وم، مقاوم سازی، علمک هایی  است که برای هر مشترک ایجاد  شده است. این علمک ها زمانی که د ر کنار د یوار قرار می گیرند ، شکنند ه می شوند  که برای رفع این معضل نیز راهکارهایی اند یشید ه شد ه است. همچنین با توجه به اینکه شرکت گاز استان تهران، قطب پژوهشی مقاوم سازی تاسیسات گاز د ر کشور است، د ر نظر د اریم برای سال جد ید ، 100 ایستگاه را مقاوم سازی کنیم.

     مرحله سوم شامل بهره برد اری از اتاق مرکزی، سیستم اسکاد ا و سیستم مخابرات است که با عملیاتی کرد ن این 3 مرحله، اگر با همین پتانسیل پیش برویم و مسئولان نیز حمایت کنند ، تا 5 سال آیند ه می توان گفت طرح اقتباسی از ژاپنی ها د ر تهران پیاد ه شد ه است.

     در خصوص اقتصاد  مقاومتی، شرکت گاز استان تهران چه کارهایی انجام د اد ؟

       گازرسانی به روستاهای باقی ماند ه استان تهران، یکی از کارهایی بود  که د ر راستای اقتصاد  مقاومتی انجام شد ه است. با این گازرسانی، از مصرف سوخت مایع جلوگیری شد  که مانعی برای خروج ارز از کشور محسوب می شود. جلوگیری از هد ررفت گاز و گازهای گمشد ه، یکی د یگر از اقد امات ما د ر راستای اقتصاد  مقاومتی است. از آنجا که سیستم های اند ازه گیری ما قد یمی هستند، د قت لازم د ر اند ازه گیری را ند ارند و با طرح تعویض این کنتورها، یک قد م د ر راستای کاهش هد ررفت گاز برد اشته شد. اصلاح د ر سیستم اند ازه گیری و ساخت کنتورهای هوشمند  از د یگر اقد امات شرکت گاز استان تهران د ر راستای اقتصاد  مقاومتی به شمار می رود.

     درحالی که گاز طبیعی به عنوان انرژی پاک شناخته می شود ، شرکت گاز استان تهران  چقدر توانسته است برای افزایش سیاست های تأمین هوای پاک و حفاظت از محیط زیست، همگام باشد ؟

      د ر چند سال گذشته، ما هر سال از سازمان حفاظت محیط زیست لوح افتخار د ریافت کرد ه ا یم و همیشه همگام با محیط زیست قد م برد اشته ایم. د ر همین راستا شرکت گاز استان تهران د ر 1389 کد ملّی زیست محیطی د ریافت کرد ه است. کسب گواهینامه ایزو 14001، استقرار سیستم مد یریت بهد اشت، ایمنی و محیط زیست، استقرار سیستم مد یریت یکپارچه، کسب لوح 3ستاره جایزه ملّی کیفیت ایران و د ریافت لوح واحد  خد ماتی سبز د ر 1393، ازجمله افتخارات این شرکت د ر راستای حفظ محیط زیست است.

       همچنین همۀ طرح های گازرسانی د ر این استان د ارای ارزیابی زیست محیطی است و مطابق با استاند ارد های سازمان حفاظت محیط زیست انجام می شود. البته گاهی با توجه به حساسیت های محیط زیست، مشکلاتی وجود  د ارد  که آن هم با توجه به اهمیت موضوع گازرسانی و تعامل با سازمان حفاظت محیط زیست، مرتفع می شود . برای نمونه تا قبل از گازرسانی به برخی از روستاها برای تأمین گرمایش، چوب د رختان را می سوزاند ند  که با گازرسانی، از برید ن د رختان جلوگیری می شود و این روند، گامی اساسی د ر راستای حفظ محیط زیست به شمار می رود. د ر مجموع باید اعلام کنم که همیشه مد افع محیط زیست بود ه و هستیم، تا جایی که شرکت گاز استان تهران به عنوان شرکت سبز د ر بین سایر شرکت ها و سازمان ها شناخته می شود .

      با توجه به حضور گستردۀ شرکت ها و سازمان ها در بیست و د ومین نمایشگاه بین المللی نفت و گاز، پالایش و پتروشیمی، چه اقدام ها و فرصت هایی برای شرکت ملّی گاز و شرکت گاز استان تهران در این رویداد متصور هستید؟

       د ر کنار فعالیت های عمومی، شرکت ملّی گاز ایران د ر این نمایشگاه د ستاورد های پژوهشی خود  را نیز برای بازد ید کنند گان به نمایش می گذارد  تا عموم بازد ید کنند گان و شرکت های خارجی بتوانند  با د ستاورد های این شرکت آشنا شوند .

     آیا شما با این شرکت ها د ر تعامل هستید ؟

     اگرچه د ر این نمایشگاه شرکت های خارجی  متعد د ی حضور د ارند ، اما به د لیل سیاست های اقتصاد  مقاومتی و استفاد ه از حد اکثر توان تولید  د اخل، نمی توانیم از محصولات این شرکت ها بهره ببریم. د ر واقع ما برای حمایت از تولید  د اخل اجازه خرید  از محصولات خارجی ند اریم.

      بنابراین می توان گفت، محصولات د اخلی کیفیت لازم را د ارند  و نیاز به جنس مشابه خارجی آن وجود ندارد؟

       متاسفانه کیفیت در بسیاری از کارها، حرف اول را نمی زند. در واقع یکی از مشکلات د ر سازمان های د ولتی، خرید  محصولات با قیمت ارزان است. یعنی در مناقصات، شرکتی برند ه خواهد  شد  که قیمت پایین تری بد هد . البته ما برای این معضل راه حلی د رپیش گرفته ایم و قبل از خرید  د ستگاه، کمیته فنی – بارزگانی امتیاز د هی می کند  و سپس خرید  انجام می شود . د رمجموع می توان گفت اگر شرکت های د اخلی از طرف د ولت حمایت شوند  و انگیزه و رقابت د ر آنها ایجاد  شود ، این محد ود یت می تواند  فرصت  مناسبی برای رشد و توسعه آنها باشد .

      با توجه به اهمیت ایمنی و فرهنگ سازی های انجام شده، آیا شاهد  کاهش حواد ث ناشی از مصرف گاز هستیم؟

     باید توجه داشت که ایمنی د ر مصرف گاز از اهمیت بالایی برخورد ار است. اگرچه حواد ث ناشی از گاز در 1395 نسبت به 1394 کاهش د اشته است، اما این حواد ث را باید  جدی گرفت. تقاضای ما از مرد م این است که در صورت بروز نشت گاز و استشمام بوی گاز با امد اد  گاز (194) تماس بگیرند  و موضوع را اطلاع دهند  تا شاهد  حوادث تلخ نباشیم. توصیه من به مرد م این است که اگر بوی گاز استنشاق کرد ند، حتما به 194 اطلاع بد هند.