شب باشکوه مهارگران در رگ سفید، میدانی از جنس خاکریزهای دفاع مقدس

پنجم دیماه سال 1396 پس از 58 روز عملیات شبانه روزی یکی از دشوار ترین فوران‌های چاه های نفت و گاز به دست متخصصان ایرانی مهار شد.

با عنایات خداوند بزرگ و تلاش شبانه روزی و همدلی مهارگران شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب و شرکت ملی حفاری ایران، در شب  (پنجم دی‌ماه) فوران چاه سرکش رگ سفید ۱۴۷ به طور کامل کنترل و عملیات ایمن سازی بی درنگ آغاز شد.

مهار گران صنعت نفت عملیات مهار چاه رگ سفید به شیوه کشتن از عمق (Bottom Kill) و با استفاده از چاه انحرافی را در دستور کار قرار دادند.

در این عملیات پیچیده فنی  مته حفاری  دکل ۹۳ فتح پس از ۳۴ روز حفاری مستمر سرانجام در عمق موردنظر  از پوش سنگ عبور کرده و در نقطه هدف با چاه اصلی تلاقی پیدا کرد.

 در ساعت 20 شامگاه پنجم دیماه با کاهش ارتفاع آتش، نخستین نشانه‌های سطح الارضی مهار چاه نمایان شد و از  ساعت 20 و 45 دقیقه شعله چاه سرکش 147 به طور کامل خاموش و عملیات ایمن‌سازی آغاز گردید.

مهارگران صنعت نفت برای اجرای برنامه مهار تلفیقی از سرعت و دقت را به‌کار بستند و با تمهیدات ویژه‌ توانستند ظرف مدت 34 روز از آغاز حفاری انحرافی به نقطه هدف در عمق 2 هزار و 342 متری برسند؛ عمقی که دکل ۹۵ فتح در شرایط عادی افزون بر 70 روز موفق به حفاری آن شده بود.  

 عملیات مهار چاه رگ سفید به علت فشار و حجیم بودن گنبد گازی، سخت گذر بودن منطقه، ساختار  سنگی موقعیت و فشار 2400  پوندی چاه در سطح، یکی از دشوارترین عملیات های مهار چاه در چهار دهه اخیر می باشد.

 مهارگران برای تضمین موفقیت برنامه کنترل از عمق، علاوه بر تجهیزات پیشرفته حفاری انحرافی ، تیمی از برگزیده ترین متخصصان حفاری، زمین شناسی و نظارت در عملیات حفاری چاه های انحرافی به کار گرفتند.

 مهار این چاه با ویژگی ها و پیچیدگی های خاص، نشاندهنده  توان و تخصص کم نظیر کارشناسان ایرانی و مصداق بارز ما می توانیم است.

  این موفقیت که در سایه همدلی و انسجام نیروهای متخصص  شرکت های مناطق نفتخیز جنوب و ملی حفاری ایران بدست آمد بار دیگر توان و تخصص و تجربه کم‌نظیر مهارگران ایرانی را در کنترل فوران چاه های پرفشار به رخ کشید و برگ زرین دیگری به کارنامه درخشان صنعت نفت ایران افزود.

حادثه فوران و آتش سوزی چاه 147 رگ سفید – 2 در حوزه عملیاتی شرکت بهره برداری نفت و گاز گچساران از شرکت های زیر مجموعه شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب به هنگام حفاری بوسیله دکل 95 شرکت ملی حفاری ایران، هفتم آبان ماه سال 1396 اتفاق افتاد که در جریان آن دو نفر از کارکنان شرکت ملی حفاری ایران شهادت گونه جان باختند و دستگاه حفاری و بخش عمده تجهیزات آن به طور کامل در آتش سوخت.

لحظاتی پس از وقوع این حادثه کمیته بحران در شرکت ملی حفاری ایران و شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب تشکیل جلسه داد و تیم های تخصصی و عملیاتی از این شرکت ها و همچنین شرکت های بهره برداری نفت و گاز گچساران و آغاجاری با تجهیزات لازم عازم منطقه شدند.

نقطه قوت در این اقدام عاجل حضور مدیران عامل و معاونان عملیاتی آنان در کمتر از دو ساعت در موقعیت چاه در حال فوران و ایجاد ستاد بحران و راهبری عملیات مهار چاه در نزدیکی محل حادثه بود.

در زمانی کوتاه محور جاده اهواز – دیلم  به سمت رگ سفید شاهد تردد پر حجم خودرو های سبک و سنگین و جابجایی حجم انبوهی از تجهیزات فنی و ماشین آلات راهسازی، ایمنی و آتش نشانی، امدادی و پشتیبانی بود که تا روزها ادامه داشت.

نشست های مستمر کارشناسی، تهیه برنامه و جدول زمانبندی، تقسیم کارها و وظایف، اتخاذ راهکارهای مهندسی و تخصصی، بازنگری تجربیات گذشته از مهار فوران ها و تلفیق با شرایط جدید از نظر فشار، دما، سیال، حجم نفت و گاز در حال سوختن و  موقعیت جغرافیایی، حضور متخصصان و مهندسان مجرب و مدیران ارشد صنعت نفت، زمینه را برای اجرای عملیات منسجم و موفق فراهم و به ثمر رساند.

احداث راه های دسترسی آسان به محوطه چاه، استخرهای ذخیره آب به گنجایش 200 هزار بشکه، چهار خط انتقال آب از رودخانه زهره به موقعیت چاه به طول 250 کیلومتر، ایجاد شبکه خنک کننده پیرامون چاه با نصب پمپ های فشار قوی و سیستم پاشش آب، ایجاد اردوگاه های اسکان کارکنان اعزامی از بخش های مختلف عملیاتی، فنی و مهندسی و پشتیبانی، استقرار تیم های پزشکی با تجهیزات لازم، فناوری اطلاعات و ارتباطات با امکانات رادیویی، ماهواره ای ، اینترنتی و راه اندازی شبکه مخابراتی ، سازماندهی نیروهای حراست، HSE و خدمات رفاهی و اردوگاهی از جمله اقداماتی بود که در راستای مهار کنترل و فوران این چاه صورت گرفت.

به طور همزمان با برنامه ریزی برای کنترل و مهار فوران چاه 147 رگ سفید از سطح، ساخت دو محوطه جدید برای استقرار دو دستگاه حفاری سنگین 93 و 94 فتح جهت حفر دو حلقه چاه امدادی در دستور کار قرار گرفت و با هماهنگی، همیاری و انسجام میان نیروهای تخصصی و پشتیبانی شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب و شرکت ملی حفاری ایران و شتاب بخشی در اجرای کار از نظر صرف زمان به میزان حدود 50 درصد نسبت به عرف معمول کار، انجام و در مدار عملیات قرار گرفت.

با تحقق عملیات بزرگ بستن چاه 147 رگ سفید از عمق ، مهار گران و نیروهای عملیاتی با ایمن سازی ۱۴۷،  چاه امدادی دوم با نظر کارفرما به عنوان چاه توسعه ای (تولیدی) مورد استفاده گرفت.

  این موفقیت برگ زرین دیگری در کارنامه این صنعت راهبردی به ثبت رساند و نشان داد که متخصصان ایرانی توانمندی راهبری از صفر تا صد میادین نفت و گاز را دارند و در این زمینه در جهان یک برند محسوب میشوند .

 فوران ها بسته به فشار، دما، سیال، حجم گاز و موقعیت جغرافیائی محل چاه متفاوت و از پیچیدگی خاصی برخوردار و برای کنترل فوران هر چاه نیاز به برنامه ریزی و بسیج امکانات و تجهیزات منحصر به همان فوران است، هر چند در تعاریف شیوه مهار مشابهت دارد و به هم نزدیک است.

فوران و آتش سوزی چاه 147 رگ سفید – 2 با توجه به فشار بالای گاز میدان نفتی رگ سفید از جمله حوادثی بود که در نوع خود منحصر به فرد و مهار آن نیازمند محاسبات فنی و مهندسی دقیق بود که متخصصان صنعت نفت به خوبی توانستند در نتیجه هم افزایی و بکارگیری ظرفیت های موجود از نظر دانش فنی،  عملیاتی، پشتیبانی و لجستیکی به نحو مطلوب به آن عینیت بخشند.

ساخت انواع استینگر، آماده سازی آتی واگن ها، و سایر تجهیزات مختص عملیات کشتن چاه از سطح (TOP KILL) و همچنین ایجاد محل استقرار دو دستگاه حفاری 93 و 94 فتح برای حفر چاه های امدادی و بستن چاه از عمق (BOTTOM KILL) در فرصتی بسیار کوتاه تر نسبت به عرف معمول اماده سازی و اجرایی شد که در نوع خود قابل توجه و حایز اهمیت می باشد.

به گزارش «انرژی امروز» ز شرکت ملی حفاری، در سالروز عملیات کنترل و مهار چاه 147 رگ سفید یاد و خاطره حفار مردان شرکت ملی حفاری ایران زنده یاد فرزاد ارزانی و محمد سلیمی که شهادت گونه جان  باختند گرامیباد.