درگیر در تعهد کاهش، تقلا برای افزایش تولید

خاورمیانه و شمال آفریقا با تعهد کاهش تولید دست و پنجه نرم می‌کند درحالی که برای افزایش تولید دست و پا می‌زنند.

به گزارش «انرژی امروز» اعضای اوپک سال گذشته برای کاهش تولید به اندازه 1.2 میلیون بشکه در روز به توافق رسیدند. این گروه، و نیز تعدادی از کشورهای تولید کننده غیر عضو اوپک، در تقلا برای حمایت از این تعهد خود هستند، اعضایی که به دلیل نوسانات قیمت، تحریم‌ها، عدم ثبات سیاسی، حمله‌های نظامی و بایکوت‌ها، با اقتصاد تضعیف شده هم کنار می‌آیند.

در این گزارش به نقل از World Oil، به بررسی فراز و فرودهای هر کدام از این کشورها در منطقه منا، در دنیای خشن نوسانات قیمت نفت می‌پردازیم.

ایران

ایران با دارا بودن دومین ذخایر بزرگ گازی دنیا و چهارمین مخازن نفتی بزرگ دنیا، سومین تولید کننده بزرگ اوپک است و یکی از غول‌های بزرگ انرژی دنیا.

نوامبر گذشته در طی مذاکرات کاهش تولید نفت اوپک، تنشی بین اعضا این سازمان به وجود آمد. بیشترین این تنش مربوط به بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت ایران بود که به خبرنگاران گفته بود ایران حاضر نیست میزان تولید نفت خود را کاهش دهد.

ایران می‌گوید اقتصادش که به شدت وابسته به درآمدهای نفت و گاز است، برای بازیابی خود از یک دهه تحریم، ‌نیازمند زمان است. بعد از مذاکرات بسیار، بالاخره ایران از توافق کاهش تولید نفت معاف شد.

اما در اواخر فوریه، ایالات متحده تحریم‌های تازه‌ای علیه ایران تصویب کرد.  بیش از نیمی از 56 میدان گازی این کشور به دلیل تحمل سال‌ها تحریم، توسعه نیافته‌اند. ایران با دارا بودن 33 تریلیون فوت مکعب گاز طبیعی که بیشتر آن اصلا استفاده نشده است، قادر است تبدیل به بزرگ‌ترین صادرکننده گاز دنیا شود.

علی‌رغم وجود تحریم‌ها، صادر کنندگان ایرانی توانستند در ماه فوریه 3 میلیون بشکه در روز صادر کنند. به بیانی این میزان صادرات بعد از انقلاب اسلامی سال 1979 بی‌سابقه بود.

ایران در تلاش برای ادامه تولید نفت خود و از سویی توسعه 50 میدان گاز طبیعی آن، به دنبال آن است که بتواند سرمایه‌های خارجی را جذب کند.

با اضافه شدن شش پروژه گازی جدید، کل تولید گاز ایران از میدان بزرگ گازی پارس جنوبی در ماه آوریل به 570 میلیون متر مکعب در روز رسید. این افزایش تولید می‌تواند ایران را همتراز با همسایه خود قطر قرار دهد که بزرگترین صادر کننده LNG دنیاست.

پارس جنوبی، که بین مرزهای ایران و قطر در خلیج فارس گسترده شده است، بزرگترین میدان گازی دنیاست.

میدان گازی فرزاد B هم دیگر بلوک بزرگ گازی ایران است. این بلوک هم که در خلیج فارس قرار گرفته است، شرکت نفت و گاز هندوستان، ONGC Videsh را مجذوب خود کرده است. این شرکت، در اوایل ماه آوریل برنامه‌ای به دولت ایران ارائه داد که در عرض 5 سال بتواند این میدان گاز را توسعه دهد. این شرکت می‌خواست 11 میلیون دلار برای توسعه این میدان هزینه کند.

دیگر شرکت‌های E&amp.P که علاقمند به همکاری در ایران هستند، شرکت‌های پتروناس، گازپروم و رویال داچ شل هستند.

در ماه دسامبر 2016، پتروناس بعد از برداشته شدن تحریم‌ها علیه ایران به این کشور بازگشت و یک MOU برای ارزیابی میدان آزادگان جنوبی و چشمه‌خوش امضا کرد.

شرکت شل نیز با بازگشت به ایران یک قرداد برای ارزیابی میادین نفتی آزادگان و یادآوران امضا کرد. این میادین در نزدیکی مرز ایران و عراق در خلیج فارس قرار گرفته‌اند.

پس از آن نیز گازپروم قراردادی برای توسعه میادین چشمه خوش و چنگوله با ایران به امضا رساند.

لیبی

علی‌رغم وجود تنش‌های بسیار زیاد در بین اکثر کشورهای عضو اوپک، بخش انرژی لیبی نشانه‌هایی از بازیافت را در خود دارد. امسال تولید نفت این کشور به بالاترین سطح خود در 4 سال گذشته رسید. سال 2015 تولید نفت لیبی حتی تا 400 هزار بشکه در روز رسید در حالی که تا قبل از انقلاب 2011 در این کشور، لیبی روزانه 1.6 میلیون بشکه نفت تولید می‌کرد.

این تجدید حیات تولید نفت لیبی با پیچیدگی‌هایی نیز همراه بوده است. در حالی که کشور در صدد احیای یکی از بزرگ‌ترین صنایع خود است، با بسته‌شدن ترمینال‌ها، اعتراض‌ها و از بین بردن خطوط لوله نفت نیز مواجه است.

در ماه مارس، به دلیل جنگ بین دو گروه مخالف در داخل کشور، دو ترمینال از ترمینال‌های مهم نفتی این کشور به حالت تعطیل درآمد و در نتیجه چند میدان نفتی مجبور به توقف تولید خود شدند.

یک ماه بعد، پالایشگاه زاویه بسته شد و درنتیجه عملیات میدان نفتی شراره، بزرگ‌ترین میدان نفتی لیبی هم متوقف شد.

 بیشترین تولید نفت لیبی مربوط به میدان‌های شراره و الفیل در غرب این کشور است. میدان شراره در حوزه نفتی مرزوق لیبی، روزانه 216 هزار و 400 بشکه نفت تولید می‌کند. کل ذخایر اثبات شده آن 3 میلیارد بشکه تخمین زده شده است. علاوه برآن، میدان الفیل یا همان میدان الفات، در حوزه مرزوق روزانه 26 هزار و 500 بشکه نفت تولید می‌کند.

لیبی در آفریقا بزرگترین ذخایر نفتی و پنجمین ذخایر گازی را از آن خود کرده است و یک کشور کلیدی در تامین نفت دنیاست. در انتهای ماه ژوئن، که توانسته بود از کاهش تولید نفت اوپک هم معاف شود، توانست نرخ تولید خود را بازیابد و به بالاترین میزان تولید در چهار سال گذشته یعنی به 1.1 میلیون بشکه در روز برسد.

هرچند این افزایش تولید بعدها تلاش‌های اوپک را برای کنترل بازار نفت با مشکلات و پیچیدگی‌هایی مواجه کرد، با این حال این میزان تولید هنر بزرگ لیبی در تولید نفت بود به طوری که شرکت ملی نفت لیبی NOC اعلام کرد که تا انتهای ماه جولای به تولید یک میلیون بشکه در روز خواهد رسید. حالا گزارش‌ها حاکی از آن است که لیبی عزم‌اش را جزم کرده است تا به تولید 1.25 میلیون بشکه در روز برسد.

علی‌رغم اینکه توقف‌های ادامه‌داری در تولید نفت لیبی مشاهده می‌شود، اما شواهد حاکی از آن است که لیبی به عرصه تولید نفت بازگشته است و شل توانسته است 600 هزار بشکه نفت از بندر زویتینا صادر نماید. این اولین محموله نفتی لیبی بعد از 5 سال کشمکش داخلی بوده است.

کویت

 کویت به عنوان یکی از بنیان‌گذاران اوپک، و پنجمین تولید کننده نفت این سازمان، از ماموریت این گروه برای ادامه کاهش تولید دفاع کرده است.

المرزوق، وزیر نفت کویت، گفته است که ادامه کاهش تولید اعضا اوپک «به تعادل رسیدن بازار نفت را تسریع خواهد کرد و باعث خواهد قیمت‌ها به سطح قابل قبول کشورهای عضو و صنعت نفت برسد».

در ماه فوریه، شرکت نفت کویت KOC اعلام کرد که در تدارک برنامه‌ای برای افزایش ظرفیت تولید نفت خود به 500 هزار بشکه در روز بعد از پایان یافتن توافق اوپک دارد.

بلومبرگ گزارش داده است که شرکت نفت اوپک، توافقی را با شرکت‌های شل و بی‌پی، برای توسعه پروژه‌های جدید E&amp.P امضا کرده است. KOC گفته است که در حال برنامه‌ریزی برای حفاری اولین چاه‌های حفاری تا انتهای سال است که دربردارنده چاه‌هایی در نزدیکی جزیره فیلکه در خلیج فارس است.

KOC در حال حاضر روزانه 2.7 میلیون بشکه نفت تولید می‌کنند. ماه فورریه جمال جعفر، رییس KOC به بلومبرگ گفت که در حال حاضر، کویت ظرفیت رسیدن به 3.15 میلیون بشکه در روز را دارد اما فعلا از توافق اوپک حمایت خواهیم کرد.

در ماه مه اعلام شد که کویت شاید به گروه عربستان و روسیه برای ادامه کاهش تا سه ماهه اول 2018 بپیوندد. المرزوق گفته است «نشانه‌هایی وجود دارد که این رخ‌داد اتفاق افتاده است. چون گزارش‌های آوریل و مه از کاهش ذخایر جهانی خبر می‌دهد».

الجزایر تونس

سال گذشته، تولید کنندگان دولتی انرژی در الجزایر، گروه سوناتراچ، برنامه‌هایی برای افزایش 20 درصدی تولید نفت در چهار سال آینده اعلام کردند. یکی از مدیران سوناتراچ گفته است که این شرکت پروژه‌های میادین گازی تیگونتورین، صالح و تیمیمون و نیز چاه‌های نفت حوزه برکین را فعال خواهند کرد.

از سویی بر طبق گفته این مقام نفتی، شرکت سوناتراچ تولید نفت از چاه‌های قدیمی خود در هاسی مسعود در شرق الجزایر را افزایش خواهد داد.

گزارش ماه دسامبر بلومبرگ می‌گوید که سوناتراچ توانسته سالانه 69 میلیون تن معادل نفت تولید داشته باشد که 67 میلیون تن آن در سال 2015 تولید شده است. تولید گاز این کشور هم از Bcm 128.3 به Bcm 132.2 رسیده است.

هر چند در ماه نوامبر الجزایر با توافق کاهش تولید اوپک موافقت کرد، سوناتراچ اعلام کرده است که این شرکت تا 9 میلیارد دلار در پروژه‌های جدید اکتشاف در چهار سال آینده سرمایه‌گذاری خواهد کرد.

از طرفی این شرکت برنامه‌ای برای سرمایه‌گذاری 50 میلیارد دلاری در عملیات نفت و گاز تا سال 2021 خواهد داشت. این شرکت انتظار دارد تولید نفت خود را به 230 میلیون تن معادل نفت برساند.

افزایش تولید نفت این شرکت همراه شده است با یک برنامه پنج ساله که احمد اویاهیا، نخست وزیر الجزایر اعلام کرده و هدف از آن کاهش کسری بودجه دولت تا سال 2022 است.

در جمهوری تونس، شرکت نفت انی پیشرفت‌های زیادی را در سپتامبر سال 2016 شاهد بود. این شرکت توانست عملیات اکتشاف لاریچ است 1 در 435 مایلی جنوب پایتخت تونس را کامل کند و فعالیت‌های خود را در این منطقه از سر بگیرد.

گزارش شده است که لاریچ است 1 به عمق 13488 فوتی رسیده است و آزمایش‌ها نشان می‌دهد که متوسط ظرفیت تولید این منطقه به 2000 بشکه در روز برسد.

مصر

مصر بزرگترین تولید کننده نفت غیرعضو اوپک در منطقه و دومین تولید کننده گاز خشک در آفریقاست. این کشور برنامه‌ای برای صادرات گاز از سال 2019 دارد.

مصر پرجمعیت‌ترین کشور منطقه خاورمیانه است، و در حال حاضر در حال تبدیل شدن به صادر کننده انرژی است و دیگر به واردات انرژی متکی نخواهد بود.

مصر تا سال 2014 یک صادر کننده گاز بود اما در آن زمان به دلیل آشفتگی‌های سیاسی تولید این کشور کاهش یافت و مصر با کمبود برق مواجه شد و در نتیجه مصر مجبور به واردات انرژی شد.

این کشور پتانسیل بالایی برای کشف منابع فراساحلی به ویژه در میدان بزرگ زهر در دریای مدیترانه دارد، از طرفی منابع ساحلی آن در منطقه دلتای نیل نیز قابل توجه است.

SDX Energy یک برنامه حفاری در دیسوق جنوبی مصر را به اجرا می‌گذارد. بر اساس اعلام این شرکت، دیسوق جنوبی به تنهایی حاوی 1.3 تریلیون فوت مکعب منابع بالقوه است.