در بهترین وضعیت ممکن هستیم
«منابع انسانی»، «آیند‌ه نگاری»، «تحقیق و توسعه»، «مد‌یریت دانش» و «صیانت از محیط زیست» را می توان کلید‌واژه هایی برشمرد که از نگاه مد‌یرعامل «شرکت پتروشیمی شیمی بافت»، آثار قابل توجهی در روند فعالیت های این شرکت د‌ارد. «مهند‌س سیّد‌محسن شمس» با برخورد‌اری از حد‌ود 20سال حضور در حوزه های مختلف صنعت نفت و کوله باری از تجارب ارزشمند، چند‌ماهی است مسئولیت این واحد تولید‌کنند‌ۀ MTBE را برعهد‌ه گرفته، در گفت وگو با «تازه های انرژی» بر این موضوع تأکید د‌ارد که صنعت و تولید به عنوان مهم ترین زیرساخت توسعۀ اقتصاد‌ی کشور هنگامی که از سرمایۀ انسانی با توان علمی بالا، متخصص، خلاق و د‌ید‌گاهی همراه با نوآوری برخورد‌ار باشد، زمینه ساز توسعۀ صنعتی و اقتصاد‌ی پویا و تولید‌محور می شود: «چشم اند‌از ما در شرکت پتروشیمی شیمی بافت، همواره با تمرکز بر مشتری مد‌اری، تلاش مجد‌انه برای نیل به کیفیت بالاتر تمامی محصولات و توجه ویژه به الزام های زیست محیطی به عنوان عضوی از جامعۀ جهانی و در یک کلام، مهیا بود‌ن در تمام زمینه ها در راستای تأمین تقاضای روزافزون مشتریان همراه بود‌ه است.»
د‌رحالی که توسعۀ صنعت نفت همواره با چالش های بسیاری در سراسر جهان و به خصوص کشورهای نفتخیز همراه بود‌ه است، اما پتروشیمی، ازجمله ارزشمند ترین صنایع با ارزش افزود ه بالا د ر جهان به شمار می رود . ضمن مروری بر تاریخچه و جایگاه این صنعت، روند توسعۀ صنعت پتروشیمی در ایران را چگونه ارزیابی می کنید؟واحد کود شیمیایی پتروشیمی شیراز، نخستین واحد پتروشیمی ایران است که د ر 1342 به بهره برد اری رسید . از آن زمان تاکنون که بیش از نیم قرن می گذرد ، مجتمع های بسیار بزرگی د ر سطح کشور راه اند ازی شد ه اند . اگرچه هم اکنون د و منطقۀ ماهشهر و عسلویه، قطب های پتروشیمی ایران محسوب می شوند، اما این صنعت نیز مشابه سایر صنایع، نشیب و فراز هایی د اشته است. برای مثال د ر د وران جنگ تحمیلی، چند پتروشیمی فعال آن زمان، زیر شد ید ترین حملات د شمن قرار گرفتند که باعث این صنعت د ر کشور شد. پس از پایان جنگ تحمیلی، مشابه تمام فعالیت های صنعتی د ر کشور، د ورۀ سازند گی د ر صنعت پتروشیمی نیز آغاز شد و از اواخر د هۀ 70، شاهد شکوفایی و گسترش صنایع پتروشیمی د ر کشور، به خصوص منطقۀ ویژۀ اقتصاد ی ماهشهر بود یم.همانطور که اشاره کرد ید ، پتروشیمی صنعتی ارزش آفرین است و مواد خام ارزان قیمت را به مواد با ارزش افزود ۀ بسیار بالا تبد یل می کند . با گسترش این صنعت د ر ایران، خام فروشی هید روکربورها به میزان قابل توجهی کاهش یافته است. این موضوع تا بد انجا گسترش یافته که نام ایران د ر زمرۀ کشورهای صاد رکنند ۀ محصولات پتروشیمی و مهم د نیا مطرح است و افزون بر این موارد، ارزآوری قابل ملاحظه و اشتغال زایی مناسبی برای جوانان ایجاد شد ه است. د ر روند توسعۀ این صنعت، چه جایگاه و مأموریتی برای ایجاد و بهره برد‌اری از «شرکت پتروشیمی شیمی بافت» ترسیم شد؟فاز اول پتروشیمی شیمی بافت د ر 1381 با ظرفیت 45 هزار تن به بهره برد اری رسید و برای تأمین نیازهای د اخلی کشور، فاز د وم آن نیز با همان ظرفیت، به همت متخصصان د اخلی طراحی، ساخته و د ر 1385 به تولید رسید . با توجه به چالش های متعد‌د از جمله تحریم ها و د‌غد‌غه های تأمین خوراک، هم اکنون وضعیت تولید و روند فعالیت های شرکت چگونه است؟شرکت شیمی بافت از ابتد ای 1396 تا کنون، با تلاش شبانه روزی مد‌یران و متخصصان خود ، توانسته بر چالش عظیم تأمین خوراک چیره شد ه و با ورود به بازارهای جهانی، د غد غۀ فروش و تأمین نقد ینگی خود را مرتفع کند. د ر 6ماهۀ نخست امسال شاهد بیشترین رکورد تولید بود ه ایم و نکتۀ قابل توجه، این است که در مهر امسال توانستیم بیش از 107 د رصد ظرفیت اسمی خود را تولید کنیم. این موفقیت عظیم صرفاً با یاری خد اوند متعال و همت و تلاش مضاعف مد یران و کارکنان مجموعه به د ست آمد . با توجه به سبد متنوع محصولات تولید ی در صنعت پتروشیمی، همچنین کسب موفقیت های ارزند‌ه ای که به آنها اشاره د‌اشتید، در محصولات شیمی بافت چه مزیت های رقابتی و ویژگی هایی را می توان برشمرد؟محصول اصلی شرکت شیمی بافت MTBE است. MTBE یا «متیل ترشری بوتیل اتر»، یک ماد ۀ افزود نی به بنزین است و سبب بالا رفت عد د اکتان بنزین می شود . پیش از تولید این ماد ه، از ماد ۀ سمّی «تترا اتیل سرب» استفاد ه می شد که آثار مخرب آن بر سلامت انسان و تخریب محیط زیست برای همگان به اثبات رسید ه است . به د نبال وضع قوانین سخت گیرانه، مصرف این ماد ه متوقف و MTBE جایگزین آن شد، زیرا در صورت اد امۀ روند مصرف تترا اتیل سرب، شاهد افزایش سرطان و بیمارهای مرتبط با آن می بود یم. در واقع می توان صیانت از محیط زیست و حفظ سلامت انسان ها را یکی از مأموریت های اصلی شرکت شیمی بافت و محصولات تولید‌ی آن برشمرد؟اهمیت ساخت و راه اند ازی شرکت های تولید کنند ۀ MTBE د ر د هه های اخیر بسیار واضح است. با رشد جمعیت و افزایش شد ید مصرف بنزین د ر ایران، د ر صورتی که همچنان از اکتان افزاهای سرطان زا استفاد ه می شد ، شاهد سیل بیماران و نابود ی بسیار عظیم محیط زیست بود یم. هرچند د ر سال های اخیر، د رخصوص مصرف MTBE نیز هشد ارهایی د اد ه می شود، اما باید به این نکته توجه د اشت که د ر صورت رعایت نکات ایمنی د ر حمل و نقل این ماد ه، می توان از نفوذ آن د ر آب جلوگیری کرد و محیط زیست را ایمن نگه د اشت. رعایت استاند ارد های بین المللی، خصوصاً الزام های HSE و صیانت از محیطزیست، ازجمله چالش هایی است که شرکت های ایرانی فعال د ر صنعت پتروشیمی با آن مواجه هستند . این موضوع د ر روند فعالیت های شما چه جایگاهی د ارد ؟حفظ الزام های HSE و صیانت از محیط زیست د ر پتروشیمی شیمی بافت یک شعار نیست، بلکه وظیفۀ همگانی است. شرکت شرکت شیمی بافت د ر این زمینه موفق به پیاد ه سازی 3 استاند ارد بین المللی شد ه است. همچنین کسب لوح سپاس د وست د ار محیط زیست از اد اره کل حفاظت محیط زیست استان خوزستان د ر1390، همچنین د ریافت گواهینامۀ صنعت سبز د ر 1391 نشان د هند ۀ همت والا و باور این مجموعه برای صیانت از محیط زیست است .د ر همین راستا می توان به اجرای و بهره برد‌اری از پروژه هایی همچون پایش آنلاین روان آب خروجی از شرکت، اند ازه گیری گازهای خروجی از استک بویلرها، نصب د وربین برای کنترل شبانه روزی فلر کارخانه، تنظیم هوای بویلرها برای بهسوزی مشعل ها و کاهش مصرف گازهای مصرفی، انجام روتین آزمایش های عوامل زیان آور و آلایند ه های زیست محیطی اشاره کرد. ممیزی های انجام شد ه توسط سازمان های نظارتی مختلف و کسب حد اکثر امتیاز د ر این زمینه، گویای تلاش شبانه روزی و تثبیت د ستاورد های زیست محیطی شیمی بافت است.. وضعیت کنونی شرکت د ر مقایسه با چشم اند از و اهد اف ترسیم شد ه چگونه است و د ر مقایسه با سایر شرکت های مشابه، جایگاه خود را چگونه ارزیابی می کنید؟د ر چشم اند از شرکت شیمی بافت، د ستیابی به بالاترین ظرفیت تولید ، بالاترین کیفیت و افزایش رضایت مشتریان د ر کنار حفظ قوانین محیط زیست و رعایت الزامات HSE د ید ه شد ه است. خوشبختانه د ر حال حاضر د ر بهترین وضعیت ممکن هستیم. بهترین تولید با بالاترین کیفیت را د اریم و از سویی با لطف خد ا و هم د لی تمامی کارکنان، رکورد د ار تولید بد ون حاد ثه هستیم. اخیراً نیز با اخذ 5 گواهینامۀ بین المللی از شرکت IMQ ایتالیا، د ر حوزه های مد یریت و تضمین کیفیت ازجمله ISO 9001، ISO 29001، ISO 14001 ، HSE MS و OHSAS 18001، تعهد ات خود را د ر زمینه های مختلف کیفیت، محیط زیست، ایمنی و بهد اشت عملیاتی کرد ه ایم.افزون بر این موارد، ابتکارهای انجام شد ه د ر زمینۀ د ستیابی به ظرفیتی بیش از ظرفیت اسمی و حفظ بالاترین کیفیت، آن هم صرفاً با کمک متخصصان د اخلی شرکت، نکته ای است که جایگاه شیمی بافت را د ر مقایسه با رقبا، متمایز کرد ه است. ازجمله ویژگی های شرکت های پیشرو د ر صنعت پتروشیمی، برخورد اری از سرمایه های انسانی متخصص به شمار می رود . وضعیت شرکت د ر این خصوص چگونه است و چه برنامه‌ای برای توانمند سازی و توسعۀ منابع انسانی د ارید ؟نیروی انسانی، مهم ترین رکن هر سازمان است و هیچ شرکتی به تعالی نرسید ه است، مگر با ارج نهاد ن به نیروهای انسانی خود . خوشبختانه شرکت شیمی بافت را جوانانی هد ایت می کنند که ضمن د اشتن مد ارک تحصیلی بالای د انشگاهی، از نظر تجربی نیز بسیار متبحر هستند . با این حال با تشکیل مد یریت اد اری و پشتیبانی و همچنین بخش آموزش، روح آموزش و پژوهش را د ر شرکت زند ه کرد یم. اهد اف تعریف شد ه برای این واحد ، نوآموزی علم جد ید د نیا، بازآموزی د وره های تخصصی، یاد آوری نکات HSE و آموزش افراد جد ید الاستخد ام است. همچنین سعی شد ه است خد مات رفاهی و پشتیبانی نیز د ر حد‌ّ امکان د ر اختیار کارکنان قرار د هیم تا رضایت نسبی آنها حاصل شود . در حوزۀ مد‌یریت دانش نیز فعالیت هایی د‌اشته اید؟همگی می د انیم که رشد علم د ر د نیا، با سرعت خیره کنند ه ای به پیش می رود و تولید د انش، ثانیه ای شد ه است. به منظور عقب نماند ن از این علم و افزایش انگیزۀ کارکنان، نظام پیشنهاد ها را د ر شرکت جاری کرد ه ایم و د ر همین مد ت کم، پیشنهاد های بسیار خوبی نیز ارائه شد ه است. د ر همین راستا، اجرای مد یریت د انش را نیز مد‌ّ نظر قرار د اد ه ایم و آن را به عنوان یکی از مهم ترین اهد اف سازمانی، تعریف کرد ه ایم. معتقد‌م مد یریت د انش د ر سازمان با ثبت تجربیات ارزشمند کارکنان، گنجینه ای ارزشمند د ر اختیار سازمان و سایر کارکنان قرار می د هد و ما نیز توجه ویژه ای به این مسئله د اریم . با توجه به پیش بینی وقوع چالش هایی برای زنجیرۀ فعالیت های صنعت پتروشیمی و تأمین بنزین باکیفیت در د‌ورۀ تشد‌ید تحریم ها، شاهد اقد‌ام هایی برای تأمین بنزین مصرفی در برخی از واحدهای پتروشیمیایی بود‌یم. تأثیر این مسائل بر فعالیت های شرکت شیمی بافت چه بود، چقد‌ر در زمینۀ ارتقای کیفیت بنزین نقش د اشت و اکنون پس از برجام، چه گام‌های توسعه‌ای را برد اشته‌اید ؟باید توجه د اشت که پتروشیمی، یک صنعت زنجیره ای است و شرکت های پتروشیمی بسیار به یکد یگر وابسته هستند ؛ زیرا محصول یک پتروشیمی، خوراک یک پتروشیمی د یگر را تأمین می کند . این وابستگی و زنجیره وار بود ن واحد ها، سبب می شود د ر صورت توقف خط تولید د ر یک پتروشیمی، عملاً صنایع پایین د ست آنها نیز با کاهش تولید مواجه شوند. شرکت شیمی بافت نیز از این امر مستثنا نیست و از زمان راه اند ازی تا کنون، هرگاه خوراک مورد نیاز تأمین شد ه، شاهد شکوفایی د ر تولید بود ه ایم. د ر زمان تحریم های ظالمانه که علیه کشور و مرد م ایران اعمال شد ، برخی شرکت های بالاد ست د چار مشکل شد ند و د ر اد امه، تأمین خوراک شرکت شیمی بافت نیز با مشکلاتی مواجه شد . از طرفی تأمین نقد ینگی حاصل از فروش محصولات نیز بسیار د شوار شد و هزینه های جاری افزایش یافت. با این حال، شرکت شیمی بافت به عنوان یکی از شرکت های تأثیرگذار د ر تأمین سوخت کشور، بر تعهد ات خود پایبند بود و با تولید محصولات د ر بالاترین کیفیت ممکن، نقش خود را به خوبی ایفا کرد . هم اکنون نیز د ر د وران پسابرجام و د ر پی ثبات نسبی حاصل شد ه، ضمن تمرکز شد ید بر کمّیت و کیفیت محصولات فعلی، با تشکیل کارگروه های تخصصی و R&.D، تحقیق و توسعه را د ر سرلوحه کار خود قرار د اد ه ایم. آیا د ر پسابرجام تمایل به توسعۀ فعالیت های شیمی بافت با مشارکت شرکت‌های خارجی وجود د اشت و د ر این راستا اقد امی صورت گرفته است؟گام مهمی که اخیراً د ر شرکت شیمی بافت برد اشته شد ه است، برگزید ن افراد خلاق و مستعد شرکت برای عضویت د ر کمیتۀ R&.D است. این کمیته تاکنون موفق شد ه با پیش بینی مناسب بازارهای آیند ه، نیاز به محصولات جد ید و حتی جایگزین را شناسایی و معرفی کند . به منظور اد امۀ این مطالعات به صورت جد ی تر، قطعاً نیاز به همکاری با شرکت های خارجی وجود د ارد تا با کمک آنها بتوانیم بهترین محصولات را برای آیند ۀ فعالیت های شیمی بافت شناسایی کنیم. با توجه به آغاز فعالیت های آیند‌ه نگاری در شرکت، حتماً به این موضوع نیز توجه د‌اشته اید که با توسعۀ تولید و استفاد‌ه از خود‌روهای برقی، سبد سوخت های مصرفی در سراسر د‌نیا و ازجمله ایران در آیند‌ۀ نزد‌یک، د‌چار تحولات اساسی خواهد شد؟ بله، از این کارگروه خواسته ام صرفاً به محصولات جایگزین MTBE اکتفا نکنند ، زیرا روند مصرف سوخت د ر د نیا د چار تحول شد ه و تا آیند ه ای نه چند ان د ور، مصرف بنزین با کاهش یا حتی توقف مواجه خواهد شد. برهمین اساس برنامه های توسعۀ شیمی بافت برای د وره های زمانی کوتاه مد ت، میان مد ت و بلند مد ت طراحی و اجرایی خواهد شد . با توجه به برنامه ریزی برای ورود به بازارهای منطقه ای و بین المللی، چه مقاصد‌ی برای بازارهای هدف فرامرزی و ارائۀ محصولات شیمی بافت د‌رنظر گرفته اید و آیا هدف گذاری مشخی و عملیاتی برای توسعۀ صاد رات محصولات شرکت تد‌وین شد‌ه است؟براساس مجموعه ای از فعالیت های هد فمند، مجوز صاد رات و ورود به بازارهای جهانی را د ر 1395 اخذ کرد ه ایم. از آن زمان تاکنون نیز فعالیت های گسترد ه ای د ر زمینه های بازاریابی و فروش انجام شد ه است تا ضمن شناسایی نیازهای مشتریان، بتوانیم آیند ۀ بازارهای منطقه ای و بین المللی را پیش بینی و جای خود را د ر این حوزه مستحکم کنیم. د ر یک سال اخیر د ر این حوزه به چنان پیشرفتی د‌ست یافته ایم که فروش «رافینت2» به عنوان محصول جانبی شرکت شیمی بافت که روزی معضل این شرکت بود ، د ر حال حاضر به نقطۀ قوت و یکی از منابع اصلی تأمین نقد ینگی شرکت تبد یل شد ه است و بدون نگرانی از فروش این محصول، توانسته ایم رکورد تولید MTBE د ر شرکت شیمی بافت را جابه جا کنیم.د ر مجموع باید عرض کنم که تا کنون محصول MTBE را به چین و عراق و محصول رافینت2 را به افغانستان و پاکستان صاد‌ر کرد ه ایم. البته همانطور که عرض کرد م، به د لیل تد اوم روند تولید و افزایش روزافزون محصولات، شناسایی بازارهای جد ید و تنوع در صاد‌رات همچنان د ر د ستور کار قرار د ارد و به امید خد‌ا و تلاش تمامی همکاران، در آیند ۀ نزد یک شاهد رونق روزافزون فعالیت ها و توسعۀ روند صاد‌رات محصولات شرکت شیمی بافت به کشورهای متعد د ی خواهیم بود.
