افزایش قیمت مهم‌ترین ماده مورد نیاز نیروگاه‌های هسته‌ای
رقابت بر سر اورانیوم با چین و روسیه؛ دردسر جدید کشورهای غربی
رقابت شدیدی بین چینی‌ها و روس‌ها با کشورهای غربی بر سر تامین مایحتاج نیروگاه‌های اتمی به‌منظور تامین برق مورد نیازشان در گرفته است.
چینی‌ها رقابت را سریع‌تر از بقیه کشورهای غربی شروع کردند و این امر، اورانیوم را به یکی از سودآوردترین کالاهای معامله شده در بازارهای جهانی تبدیل کرده است. امسال قیمت اورانیوم با 70 درصد افزایش نسبت به سال گذشته به 81 دلار در هر پوند رسیده که این بالاترین قیمت برای سوخت نیروگاه‌های از سال 2007 تا امروز محسوب می‌شود.
تاخیر در شروع و جا ماندن کشورهای غربی در این رقابت، کار را به جایی رسانده که آندره لیبنبرگ، مدیر اجرایی شرکت Aim-traded، گفت: «غرب در تهیه اورانیوم برای مصرف فعلی و آینده نزدیکش پس از رسیدن قیمت‌ها به بالاترین حد در 15 سال اخیر و در حالی که شرکت‌های چینی با خرید معادن و امضای قرارداهای بلندمدت، بازار آزاد را قبقبضه کرده‌اند، از این کشور عقب مانده است.»
او گفت: «چینی‌ها به دنبال بستن راه دسترسی دیگران به هر نوع ماده معدنی مورد نیاز برای نیروگاه‌های هسته‌ای هستند. تلاش‌های چین برای دسترسی و تهیه و تامین ذخایر مورد نیازش، مطمئناً رقابت سختی برای تهیه منابع ایجاد می‌کند. باتوجه به اینکه هم منابع محدود هستند و هم فرصت دسترسی به آنها، چنین روند، باعث به چالش کشیده شدن توانایی شرکت‌های برق غربی برای تامین منابع لازم شده است.»
چین، دومین تولیدکننده بزرگ انرژی هسته‌ای در جهان، تقریباً نیمی از رآکتورهای در حال ساخت جهان را در اختیار دارد.
لیبنبرگ گفت: «چینی‌ها به دنبال دسترسی به منابع جدید هستند. اگر آنها بخواهند به ضرب‌الاجل ساخت نیروگاه‌های جدید هسته‌ای خود تا پایان دهه برسند، به منابع و ذخایر جدیدی احتیاج خواهند داشت.»
انرژی هسته‌ای، یک منبع انرژی تقریبا دائم، باثبات و کم‌کربن است که با جنگ بین روسیه و اوکراین و کاهش جهانی عرضه گاز و افزایش سرسام‌آور این منبع انرژی برای نیروگاه‌های دوگانه‌سوز، اهمیت بیشتری هم پیدا کرده است. به همین دلیل برخی از کشورهای غربی به فکر تعمیر و استفاده مجدد از نیروگاه‌های بازنشسته و برخی نیز حتی به فکر ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای جدید افتاده‌اند.
در کنفرانس اخیر COP28 سازمان ملل متحد در دوبی، 22 رهبر جهانی تعهد خود را برای سه برابر کردن ظرفیت هسته‌ای در سطح جهان تا سال 2050 در مقایسه با سال 2020 اعلام کردند. این امر رقابت شدیدی برای تامین نیازهای اولیه این نیروگاه‌ها بین کشورها ایجاد کرده است.
این افزایش قیمت، نیروگاه‌ها باعث افزایش قیمت کیک زرد هم شده است. رقابت برای تهیه و ذخیره کیک زرد از سال 2018 شروع شد و سرمایه‌گذاران همواره در پی راهی برای تهیه این ماده باارزش اما با قیمتی ارزان بودند دهد. لیبنبرگ با اشاره به این موضوع گفت: «احتمال زیادی وجود دارد که قیمت در سال آینده به 100 دلار در هر پوند هم برسد.»
یک دهه پس از فاجعه هسته‌ای فوکوشیمای ژاپن و کاهش سرمایه‌گذاری در ساخت نیروگاه‌های جدید و بازسازی نیروگاه‌های باقیمانده به علاوه بازنشسته کردن برخی از نیروگاه‌ها، اکنون اورانیوم در حال نشان دادن اهمیت خود برای تامین انرژی کشورهای جهان است.
در میان شرکت‌های تولیدکننده و فروشنده کیک زرد، شرکت Kazatomprom، بزرگ‌ترین تولید کننده اورانیوم در جهان، قراردادی 10 ساله برای فروش سالانه 100 میلیون دلار از این ماده معدنی امضا کرده که طی آن، محصولش آن را در انبارهای کانادا و فرانسه نگهداری می‌کند. در حال حاضر تقریباً 20 درصد عرضه سالانه جهانی اختصاص به کیک زرد دارد.
افزایش قیمت اورانیوم، سهام کیک زرد را نیز در سال جاری 54 درصد افزایش داد و ارزش بازار آن را به 1.3 میلیارد پوند رساند. هفته گذشته این شرکت اعلام کرد ارزش خالص دارایی آن از یک میلیارد دلار در ماه مارس به 1.8 میلیارد دلار در اوایل دسامبر افزایش یافته است.
پکن با هدف‌گذاری خود برای تولید یک‌سوم اورانیوم مورد نیاز خود در داخل، تامین یک سوم دیگر از طریق سرمایه‌گذاری در معادن خارجی و خرید باقیمانده از بازار، حرکت به سمت خودکفایی در سوخت هسته‌ای را به سرعت ادامه می‌دهد.
شرکت ملی اورانیوم چین و یکی از شرکت‌های تابعه CGN (گروه انرژی هسته‌ای ژنرال چین) قبلاً در معادن نیجر، نامیبیا و قزاقستان سرمایه‌گذاری کرده‌اند. شرکت CNUC نیز در حال ساخت انباری بزرگ برای ذخیره در استان سین‌کیانگ (نزدیک به مرز قزاقستان) است.
تلاش چین برای دسترسی سریع به منابع اورانیوم، دردسرهای غرب را دوبرابر کرده است زیرا روسیه نیز یکی از تامین‌کنندگان عمده جهان است که که تقریبا 50 درصد ظرفیت جهانی غنی‌سازی اورانیوم را کنترل می کند.
بنا به گفته لیبنبرگ:« اگر روسیه عرضه سوخت هسته‌ای خود را به غرب قطع کند، طی پنج سالی که برای ایجاد یک زنجیره تامین مستقل از مسکو نیاز است، شرکت‌های برق با اختلال مواجه خواهند شد.»
